Page 62 - kdk-sempozyum-3

arabulucusunun uluslararası arenadaki eylemleri ve farklı bölgesel,
uluslararası ağlara etkisi sayesinde, yönetim konseyi tarafından adlandı-
rılan insan hakları için benzer arabuluculuk konusunda ulusal konseyin
belirgin rolü resmen tanınmasının sağlanması adına Cenevre’de Birleş-
miş Milletler İnsan Hakları Konseyi kurulmuştur. Fas, bu dileği gerçek-
leştiren önemli kararlar alan BM Genel Kurul kabulünün arkasındadır.

Bu uluslararası bağlamda bizim dostane ilişkiler kurduğumuz ve farklı
modellerin varlığını benimsediğimiz birçok ülke ile ayrıcalıklı uyumu-
muz vardır. Bazıları tek danışman ile veya belirli birimlerin sorumlu uz-
man birimlerine sahip ulusal insan hakları komisyonu ile ayarlamalar
yapmıştır. Bu durumda klasik idari arabuluculuk, arabuluculuk ihtiya-
cı yakın, uygun ufuklar yaratmak amacıyla çaba sarf edenler için çok
mütevazı kalır. Diğerleri, aksine, insan haklarının özel ve ayrıştırılmış
amaçları doğrultusunda farklı yapılar kurmuştur. Bu açıdan, arabulu-
culuk oluşumu tamamen otonomdur ve geleneksel İslam Divanı Al Ma-
dhalim mahkemelerinde (bazen idari mahkemelerle karıştırılır) çeşitli
söylemlere sahiptir.
Halkın avukatı veya savunma ya da daha doğrusu hakların savunucusu
veya şikâyet amiri, ne yazık ki diğer ülkeler esasen siyasi olan birçok
sebepten dolayı öyle ya da böyle bir formül bulmakta gecikiyorlar. Aynı
zamanda, kamuoyunun bazı dezavantajlı ve marjinalleştirilmiş sosyal
gruplara dair artan endişelerini de not ediyoruz. Arabuluculuk göre-
vi yapan Ombudsman kurumları ve İnsan Hakları Konseyi gibi birçok
kurum yanında, diğer kurumlar da çocuk hakları ve engelli kişilerin
haklarını savunuyor. Son dönemdeki eğilimin, tüm bu insan haklarını
savunan kurumları tek bir kurum altında toparlama yönünde olmasına
rağmen, beyan edilmiş ve edilmemiş gerekçeler için uzun vadeli bir
evrim gerekebilir. Ancak, bu durum elbette ki bütçe yönetimi ve idare-
ciler açısından anlaşılabilir bir sorunsaldır.

Kısaca Birleşmiş Milletler sözleşmelerine göre; farklılıklar ve tehlike
halinde insan haklarının korunması kaygısı ve bunların bulunmadığı
ülkelerde, bölgesel uluslararası ağlar tarafından gönüllü takip ve des-
tekler sağlanması sayesinde; ben farklı ülkelerdeki ve tüm ülkelerdeki
arabuluculuk kurum sisteminin kısa vadede kamuoyunun özlemleri-
ne tepki amacıyla siyasi arenada ezici bir bileşeni olarak daha az ya
da genelleştirme olarak her yerde halkın taleplerine cevap vermenin
mümkün olacağına oldukça ikna oldum.

60 | III. ULUSLARARASI OMBUDSMANLIK SEMPOZYUMU