Page 92 - kdk-sempozyum-3

yasanın hükümlerine göre ombudsman, mahkeme tarafından
şikayette bulunanların haklarını, dava usulleri açısından gözlemleme
amacıyla, ceza davası sırasında mahkemeye katılma hakkına sahiptir.
Mesela, bir ceza davasına taraf kişinin haklarının ihlal edildiğine dair
bir sinyal göstere başvuru alırsam, durumu sadece izlemesi için om-
budsman temsilcisini duruşmaya gönderebilirim. Eğer ceza davasında
kişinin haklarının ihlal edildiğine dair, işaretler vardıysa, bu Komisyon’a
başvuruda bulunabilirim. Duruşmalar sırasında insan haklarının ihlal
edildiğine dair elimizde bazı başvurular bulunmaktadır. Ukrayna ceza
mahkemelerinde, kişinin, mağdurların ve tanıkların savunma hakla-
rı, münhasıran avukatları tarafından savunulur ancak mevzuatımıza
göre, hakimi disiplin açısından sorumlu tutan özel bir kurum vardır; o
da Hakimler Mesleki Yeterlilik Komisyonu’dur. Bu komisyonda, hakim-
lerin görev ve yetkileri yasası uyarınca, Ombudsman temsilcisi bulunur
ve ben Ombudsman olarak, sorunlu bir durum görürsem, bir hakimin
disiplin sorumluluğuna dair bu komisyona başvuru yapma olasılığı tes-
pit edersem, bu fırsatı Komisyon’daki ombudsman temsilcisi üzerinden
kullanabilirim. Başvurum gerekçesiz olamaz. Yani, kanıtlarım olmalıdır.
Şahsen Ombudsman olarak ben veya temsilcim duruşma sırasında bu-
lunursa, bu kanıtları belirleyebilirim. Diğer bir durum ise, mahkemede
insan haklarının ihlalleri ile ilgili bir takım başvurular aldığımızda söz
konusu olmaktadır. Örneğin ceza davasıyla ilgili bir başvuru söz konu-
su ise, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin içtihadına uygun olarak,
şikâyetin insan hakları ihlaliyle alakalı olduğunu biliyoruz.
Böyle somut bir durumda, adaletten sorumlu olan hâkime değil mah-
keme başkanına, Ukrayna ile alakalı olarak AİHM’in içtihatları temelli
bir tavsiye ile başvuruda bulunurum. Yasalarımıza göre, AİHM içtihadı
ve ceza muhakemeleri usulü kanunumuz uyarınca, AİHM kararlarının
yerine getirilmesi uygulamalarımızın bir parçasıdır. Haliyle, bir dava-
nın çok uzun sürmesinden kaynaklı bir insan hakları ihlali varsa, bu
konuda doğrudan mahkeme başkanına başvurabilirim ve söz konusu
durumun, AİHM’de yeni bir davaya sebebiyet verebileceğini ve Ukray-
na tarafından kişinin özgür yargılanma hakkının ihlalinin söz konusu
olacağını bildirebilirim. Bunlar çok etkili önlemlerdir ve bu önerinin
alınmasından sonra bir dava, daha fazla uzamaz ancak bu adaletin
idaresine müdahalede bulunmak değildir. Sadece, Ombudsman tara-
fından mahkeme başkanına AİHM içtihadı temelinde, gönderilmiş ön-
celiklendirilmiş soru şeklinde hatırlatmalardır. Bence bu bir müdahale

90 | III. ULUSLARARASI OMBUDSMANLIK SEMPOZYUMU