Page 17 - soma rapor 30122014

BİRİNCİ BÖLÜM

KÖMÜR MADENCİLİĞİ VE İŞ GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ

HUKUKİ METİNLER VE ÖRNEK ÜLKE UYGULAMALARI

1. ULUSAL MEVZUAT

Anayasanın “Tabiî Servetlerin ve Kaynakların Aranması ve İşletilmesi” başlıklı 168’inci

maddesinde; tabiî servetler ve kaynakların Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu,
bunların aranması ve işletilmesi hakkının Devlete ait olduğu, Devletin bu hakkını belli bir süre

için, gerçek ve tüzelkişilere devredebileceği, hangi tabiî servet ve kaynağın arama ve
işletmesinin, Devletin gerçek ve tüzelkişilerle ortak olarak veya doğrudan gerçek ve tüzelkişiler

eliyle yapılmasının kanunun açık iznine bağlı olduğu, bu durumda gerçek ve tüzelkişilerin
uyması gereken şartlar ile Devletçe yapılacak gözetim, denetim usul ve esasları ve

müeyyidelerin kanunda gösterileceği hüküm altına alınmıştır.

1.1. Maden Mevzuatı

1.1.1. Maden Kanunu

Madenlerin aranması, işletilmesi, üzerinde hak sahibi olunması ve terk edilmesi ile ilgili

esas ve usulleri düzenlemek amacıyla çıkarılan 3213 sayılı Maden Kanunu 15/6/1985 tarihli ve
18785 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmak suretiyle yürürlüğe girmiştir. Anılan Kanun

uyarınca madenler, Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup, içinde bulundukları arzın
mülkiyetine tabi değildir. Yer kabuğunda ve su kaynaklarında tabii olarak bulunan, ekonomik

ve ticarî değeri olan petrol, doğal gaz, jeotermal ve su kaynakları dışında kalan her türlü
maddenin 3213 sayılı Kanun’a göre “maden” olduğu belirtilerek, ruhsatlandırma bakımından

madenler altı gruba ayrılmış olup, bu araştırmaya konu olan linyit ve taş kömürü “IV. Grup

Madenler” arasında sayılmaktadır.

Mezkûr Kanun’a göre; madenler üzerinde tesis olunan ilk müracaat (takaddüm), arama

ruhsatnamesi, buluculuk ve işletme ruhsatı haklarının hiç birisinin hisselere bölünemeyeceği,
her birinin bir bütün halinde muameleye tabi tutulacağı, maden ruhsatları ve buluculuk hakkının

ise devredilebileceği kuralı getirilmiş olup; takaddüm hakkı, maden hakkı için ilk müracaat
edene tanınan öncelik şeklinde; arama ruhsatı, belirli bir alanda maden arama faaliyetlerinde

bulunulabilmesi için verilen yetki belgesi şeklinde; işletme ruhsatı, işletme faaliyetlerinin

3