Page 34 - soma rapor 30122014
P. 34
insanlık duyguları ile harekete geçtikleri” ifade edilmektedir. ILO, II. Dünya Savaşını
müteakiben yeni oluşturulan Birleşmiş Milletler örgütünün ilk uzmanlık kuruluşu olmuştur.
Evrensel çalışma hayatına ilişkin olarak bir bilgi kaynağı ve otorite olarak kabul gören
ILO’nun en temel işlevlerinden birisi, Uluslararası Çalışma Konferansı’nın çalışma hayatına
dair standartlarının üçlü yapı (hükümet-işveren ve işçi) tarafından kabul edilmesini sağlamaktır.
ILO bunu Sözleşme (Conventions) ve Tavsiye Kararları (Recommendations) aracılığıyla
gerçekleştirmeye çalışmaktadır.
Sözleşmeler, üye devletler tarafından onaylanabilen yasal olarak bağlayıcı antlaşmalar
iken, tavsiye kararları bağlayıcı nitelikte olmayan rehber belgelerdir. Çoğu zaman bir ILO
sözleşmesi, sözleşmeyi onaylayacak üye devletin icra edeceği temel prensipleri belirtirken buna
ilişkin tavsiye kararı sözleşmenin nasıl uygulanacağına dair daha detaylı bir rehberi
içermektedir. Bununla birlikte, herhangi bir sözleşmeyle ilişkilendirilmemiş, özerk tavsiye
kararları da mevcuttur.
Sözleşme ve tavsiyelerin tamamı üçlü yapının temsil edildiği Uluslararası Çalışma
Konferansı’nın yıllık toplantılarında şekillendirilmektedir. Bu toplantılarda bir standart
benimsendiğinde, ILO Anayasasına göre üye devletler bunu, gereğinin yapılması için yetkili
organlarına (bu genellikle parlamentolardır) götürmek durumundadırlar. Bu, sözleşmeler
konusunda onay aşamasına geçilmesi anlamına gelir. Şayet onaylanırsa, bir ILO sözleşmesi üye
devlette genellikle onaydan bir yıl sonra yürürlüğe girmektedir. Sözleşmeyi onaylayan devletler
sözleşmeyi ulusal hukuklarına almak ve uygulamak ile düzenli aralıklarla uygulamasına dair
rapor sunmakla yükümlüdür. Gerektiği durumlarda ILO, sözleşmeyi onaylayan ülkelere teknik
yardım sağlar. Aynı zamanda, sözleşmeyi onaylayan ülkenin sözleşmeyi ihlal ettiği iddiasını
inceleyecek temsil ve şikâyet mekanizmaları da mevcuttur.
ILO sözleşmeleri arasında Temel, Yönetişim ve Teknik Sözleşmeler şeklinde bir ayırım
mevcuttur. ILO’ya göre işyerlerindeki temel prensip ve hakları teşkil ettiği düşünülen sekiz
sözleşme Temel Sözleşme olarak anılmaktadır. Yönetişim Sözleşmeleri ise, uluslararası
çalışma standartları sisteminin işleyişinde hayati bir rol oynayan ve üye devletlerin
onaylamaları ILO tarafından teşvik edilen dört sözleşmeden oluşmaktadır. Bunların dışında
kalan sözleşmeler ise Teknik Sözleşmeler olarak adlandırılmaktadır.
Diğer taraftan ILO, çalışma hayatına ilişkin olarak standartları belirleyen sözleşme ve
tavsiye kararları dışında çeşitli sektörlere ilişkin Uygulama Kılavuzları da hazırlamaktadır.
Uygulama Kılavuzlarının ulusal yasa veya düzenlemeler ya da yerleşik standartları ikame
20