Page 63 - Türkiye'deki Suriyeliler - Özel Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

ise, BM Filistinli Mültecilere Yardım Ofisi (UNRPR) kurulmuştur. UNRPR’nin yerini
ise yaklaşık bir yıl sonra, yani 1949 yılının Aralık ayında kurulan BM Yakın Doğu’da
Filistinli Mültecilere Yardım ve Çalışma Ajansı (UNRWA) almıştır.

Bununla birlikte, mülteci sorunu, ancak 1950’lerden sonra küresel düzeyde ele alınmaya
başlamıştır. 1950 yılında Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin
(BMMYK) kurulması ve 1951 yılında Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin
Cenevre Sözleşmesi’nin kabulü, uluslararası koruma sisteminde bir dönüm noktasını
teşkil etmiştir. Böylece, tarihte ilk defa mültecilerin ihtiyaçlarına cevap veren resmi bir
yapı ile ‘uluslararası hukuk’ çerçevesinde mültecilerin korunmasına dair standartlar
oluşturulmuştur. 49

(Fotoğrafa ait kaynak: BMMYK “Mülteci Hukuku Eğitim CD’si”, 2003)

1951 Cenevre Sözleşmesi iki açıdan önem taşımaktadır: Birincisi; bahse konu
Sözleşmenin (başlangıçta kapsamını Avrupalı mültecilerle sınırlamasına rağmen)
‘mülteci’ kavramına, “ırkı, dini, tabiiyeti (milliyeti), belli bir toplumsal gruba mensubiyeti
veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulüm göreceğine dair haklı bir korku taşıdığı için ülkesi
dışında bulunan kişi” şeklinde genel bir tanım getirmesidir. Bu yeni tanım, 1920’lerin
“milliyete dayalı grup” tanımlamasından farklılık gösteren, belli bir gruba değil,
duruma dayalı genel bir tanımlamadır. İkincisi; Sözleşme, mülteci tanımına uygun

49 Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Ankara Ofisi’nin Jandarma Genel Komutanlığı işbirliğinde
hazırladığı “Mülteci Hukuku Eğitim CD’si”nin “Uluslararası Koruma” başlıklı 1. Modülü: “Uluslararası Koruma
Kavramının Ortaya Çıkışı ve Tarihsel Gelişimi” başlıklı Bölüm (Proje Yöneticisi: I. TOKCAN; Hazırlayan: Ç.
ALP; 2003).

TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER ÖZEL RAPORU 63