Page 729 - temel-haklar

39) BM İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin mülkiyet hakkını
düzenleyen 17. maddesi, “Hiç kimsenin keyfi olarak mülkiyetinden yok-
sun bırakılamayacağı” hükmünü amirdir. Avrupa İnsan Hakları Sözleş-
mesi’nde ise Ek 1 no.lu Protokolle sözleşmeye eklenen mülkiyet hakkı
şu şekilde düzenlenmiştir; “Her gerçek ve tüzel kişinin, mal ve mülk do-
kunulmazlığına riayet edilmesini isteme hakkı vardır. Herhangi bir kimse
ancak kamu yararı sebebiyle ve yasada öngörülen koşullara ve Uluslararası
hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakı-
labilir. Yukarıdaki hükümler, devletlerin mülkiyetin kamu yararına uygun
olarak kullanılmasını düzenlemek veya vergilerin ya da başka katkıların
veya para cezalarının ödenmesini sağlamak için gerekli gördükleri yasaları
uygulama konusunda sahip oldukları hakka halel getirmez.”
40) Sözleşmeye göre mülkiyet hakkı mutlak olmayıp kamu yararı
sebebiyle bazı kısıtlamalara konu olabilecektir. Mülkiyete saygı ilkesi,
maddenin açıkça izin verdiği özel müdahale şekilleri dışındaki her tür-
lü müdahaleyi yasaklayan bir nitelikte olup bu yolla mülkiyet hakkına
genel bir koruma getirilmiştir. Mülkiyet hakkından yoksun bırakma
ancak kamu yararı sebebiyle, kanunla ve milletlerarası hukukun genel il-
kelerine uygun olarak yapılabilir. (Bkz. latridis/Yunanistan Davası,
25.03.1999)
41) Yukarıdaki açıklamalar ve AİHM’nin Iatridis/Yunanis-
tan davası ışığında somut olayımız incelendiğinde; Seyhan Bele-
diye Encümeninin 24/09/2008 tarih ve 2428 sayılı kararı ve 3194
Sayılı İmar Kanunun 18 ve 19 uncu maddeleri ile 2981/3290 Sayılı
Kanunun Ek:1 Maddesi gereğince şikayete konu taşınmaz üzerin-
de yapılan arsa ve arazi düzenlemesi Adana 2’inci İdare Mahke-
mesinin 28/2/2012 tarihli ve E:2012/237, K:2012/240 sayılı ka-
rar ilamıyla iptal edilmiş olmakla birlikte dava dosyası derdest ol-
duğundan, AİHS’ne ek 1 No.lu Protokolün 1. maddesi kapsamında
Seyhan Belediyesince mülk dokunulmazlığına yapılan müdahale-
nin hukuki olup olmadığı konusu kesinlik kazanmaksızın AİHM iç-
tihadı doğrultusunda müdahalenin kamu yararı veya genel çıkar-
lar doğrultusunda meşru bir amaca hizmet edip etmediği; müda-
halenin orantısal olup olmadığı, yani kamunun genel çıkarlarının
gerekleri ile bireyin temel haklarının korunması gereği arasında
adil bir denge kurulup kurulmadığı hususlarında bu aşamada bir
değerlendirme yapmak söz konusu olamayacağından, mülkiyet

724 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU