Page 81 - kdk_yillik_rapor2018

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

5. KURUMUN 2018 YILINDA ÜLKEMİZE KATMA DEĞERİ

5.1 ADALETE KOLAY, HIZLI ERİŞİM İLE DOSTANE ÇÖZÜM
YÖNTEMLERİ
Kamu yönetiminin dünyada ve ülkemizdeki değişime ve gelişmelere paralel olarak
yeniden yapılandırılması ihtiyacı, her geçen gün artarak devam etmektedir. Bu
nedenle, kamu hizmetleriyle ilgili Devlet görevlerinin yeniden değerlendirilmesi ve
halkın idareden kaynaklanan şikâyetlerini en aza indirecek bir yönetim anlayışının
yerleştirilmesi zorunluluk arz etmektedir.
Yönetim-birey ilişkilerinde karşılaşılan uyuşmazlıkların etkin ve hızlı bir şekilde çözümü
amacıyla; yargının katı işleyiş kurallarına bağlı oluşu ve zaman alıcı işlemesi gerçeği
karşısında, yönetimi yargı dışında denetleyen ama yönetime de bağlı olmayan bir
denetim sistemi ihtiyacı ortaya çıkmıştır.
İdarenin denetiminde klasik yöntemler olarak kabul edilen, idarenin idari makamlarca
denetimi (idari denetim), yasama organınca yapılan denetim (siyasal denetimi), yargı
organları tarafından yapılan denetim (yargı denetimi) ve kamuoyu denetimi gibi
denetim mekanizmaları, etkili ve sağlıklı denetim yapılmasında yetersiz kalmaktadır.
Günümüzde idarenin denetiminde, geleneksel denetim mekanizmalarının eksikliklerini
gidermek ve bireylerin haklarının daha işlevsel bir şekilde korunabilmesi için maliyetsiz,
basit, direkt, pratik, hızlı işleyiş sağlayacak kurumlar oluşturulmaya başlanmıştır. Bu
kapsamda, idare ile vatandaş arasında bir arabuluculuk görevi bulunan Ombudsman,
diğer denetim usullerinin eksikliklerini tamamlayıcı bir rol de üstlenmektedir.
Günümüzde adalete ulaşmaya çalışan tarafların, uyuşmazlıklarının çözümünde, aşırı
yoğun çalışan hâkimler, savcılar, avukatlar ve mahkeme teşkilatıyla karşılaşması,
uyuşmazlığının çözümü için mahkemelere bedel ödemesi ve ödenen bedellerin giderek
artması; ayrıca yargılama sürecinin çok uzun yıllara sirayet etmesi ve bu bağlamda
adalete ulaşmada yaşanan gecikme; adalete güven noktasında bazı olumsuzlukları da
beraberinde getirebilmektedir.
Adli makamlara başvuru, hukuki bilgiye ulaşma ya da dava açma süreçlerinde
zaman darlığı ve ekonomik kaygılar ya da genel olarak yoksulluk, eğitim ve gündelik
hayata katılımda deneyimlenen eşitsizlik, kişilerin adalete kolay erişimini olumsuz
etkileyebilmektedir. Benzer şekilde bazı dezavantajlı grupların da adalete erişim
konusunda ek zorluklar yaşaması mümkündür. Bir başka deyişle yaşlı, engelli, kadın ya
da çocukların adalete erişim süreçlerinde daha çok engelle karşılaşmaları da söz konusu
olabilmektedir.
Kurulduğu günden bu yana etkin bir şikâyet mekanizması oluşturulması çalışmalarını
yapan Kurumumuz 2018 yılında da bu yönde birçok yeniliğe imza atmak suretiyle “hak
arama hürriyeti” ve onunla bağlantılı hakların öznesi kabul edilecek kişilerin, bir hak
öznesi olarak, bu konumlarının “güçlendirilmesi” bağlamında adalete kolay erişimin
tesisinde önemli görevler yerine getirmektedir.

80 2018 YILLIK RAPOR