Page 105 - KDK

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

6. KURUMUN 2020 YILINDA ÜLKEMİZE KATMA DEĞERİ

6.1 ADALETE KOLAY, HIZLI ERİŞİM İLE DOSTANE ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ

Adalet, hem kişiler arasındaki hem de devlet ve vatandaşları arasındaki ilişkilerin
sağlıklı yürütülmesinde önem taşımaktadır. Tarih boyunca farklı medeniyetlerin
adaletin hüküm sürmesinde gösterdikleri ihtimam da bunu açıkça ortaya koymaktadır.
Mensubu olduğumuz kadim medeniyet anlayışımız ise, adalet kavramını toplumsal
yapının merkezine konumlandırmıştır. Bu yönüyle de adalet, sadece yargı mercilerinin
gözetmesi gereken bir yaklaşımdan ziyade devletin tüm organlarının faaliyetlerinde
referans noktası olarak kabul edilen bir dünya görüşü olarak benimsenmiştir.

Aslında adalete verilen bu değerle haksızlığın veya uyuşmazlığın olmadığı bir
toplumsal düzen kurulmak istenmiştir. Ancak insanların kendi aralarında veya devletle
ihtilafa düşebilmeleri de oldukça tabii bir durumdur. Önemli olan, ortaya çıkan
uyuşmazlıkların çözümünde tarafların ve kamu vicdanının hakkın yerine getirildiği
inancına ulaşabilmesidir. Bunun gerçekleşebilmesi içinse ihtilafların çözümünün hızlı
surette olması ve tarafları çekişmeye düşürmeden uzlaştırma anlayışını öne çıkarması
gerekmektedir.
Uyuşmazlıkların gideriminde akla gelen ilk yöntem, yargı mercilerine dava yoluyla
başvurmaktır. Gerçekten de mahkemeler, adalet sistemi içinde nihai kararı veren ve
adaletin hukuk düzeni içinde tesisini sağlayan ana aktör konumundadır. Bununla
birlikte, yargılamaların makul sürede tamamlanamaması ve tarafları uzlaştırmak yerine
çekişmeli hallerini sonlandırmakla yetinilmesi, bir taraftan adaletin geç tesis edilmesine
sebep olmakta, diğer taraftan da ihtilafın tam manasıyla adil bir çözüme kavuşmasını
engellemektedir. İşte yargı mercilerinin bu noktalardaki eksikleri, alternatif uyuşmazlık
çözüm yollarıyla giderilmeye çalışılmaktadır.
İdareyle vatandaş arasında vuku bulan uyuşmazlıkların çözümünde ise, Kamu
Denetçiliği Kurumu alternatif bir mekanizma olarak konumlandırılmıştır. Kurum,
idarenin işlem, eylem, tutum ve davranışlarını şikâyet üzerine incelemekte ve idareye
önerilerde bulunmaktadır. Bu faaliyetini yerine getirirken de dostane çözüm yöntemlerini
benimsemekte, idareyle yakın temas kurarak hukuka uygun işlemler tesis etmeye
yönlendirmekte ve özellikle başvuruların gerektirdiği durumlarda hakkaniyet ilkesini
kararlarına esas alarak kamunun vicdanı olmaktadır. Ayrıca 6328 sayılı Kanun’un
başvuruların incelenme süresi olarak öngördüğü azami altı aylık süreye önemle dikkat
edilerek uyuşmazlık hakkındaki önerisini kısa sürede oluşturmakta ve yargı mercilerine
intikal edebilecek ihtilafların hızı surette çözüme kavuşmasına katkı sunmaktadır.

Başvurması oldukça basit olan, e-Devlet ve e-Başvuru yöntemleriyle şekli birtakım
şartlara tabi olmadan kolaylıkla müracaat edilebilen Kurum, verdiği kararların yerine

104 2020 YILLIK RAPOR