Page 396 - 2022-Yillik-Rapor-web

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

ederlerse, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu suçu, toplantı ve gösteri
yürüyüşünü tertip edenlerin işlemesi halinde, bu fıkra hükmüne göre verilecek ceza yarı
oranında artırılarak hükmolunur. İhtara ve zor kullanmaya rağmen kolluk görevlilerine
karşı cebir veya tehdit kullanılarak direnilmesi halinde, ayrıca 26.09.2004 tarihli ve 5237
sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 265’inci maddesinde tanımlanan suçtan dolayı da cezaya
hükmolunur…” hükmünün devreye girdiği, sonrasında ise 2559 sayılı Polis Vazife ve
Salahiyet Kanunu’nun “Zor ve silah kullanma” başlıklı 16’ncı maddesinde yer alan,
“Polis, görevini yaparken direnişle karşılaşması halinde, bu direnişi kırmak amacıyla ve
kıracak ölçüde zor kullanmaya yetkilidir…” hükmü uyarınca polis müdahalesi ile karşı
karşıya gelinmektedir.
Daha somut anlatım ile barışçıl olan, şiddet içermeyen ve kamu düzenini hayati
oranda aksatmayan gösterilere 2911 ve 2559 sayılı Kanunlara uygun ve hatta bu
kanunların gereği olarak gerçekleştirilen kolluk müdahalesi, yasal sınırlar içerisinde
gerçekleşen ancak AHİM içtihadı uyarınca hukuka aykırı bir müdahaleye
dönüşebilmektedir.

Dolayısı ile barışçıl ve kamu düzenini aksatmayan toplantı ve düşünceyi açıklama
özgürlüğünün, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadına uygun şekilde önünün
açılması, polis müdahalesi ile karşı karşıya gelinmemesi amacıyla yasal, idari ve
kurumsal tedbirlerin alınması gerekliliğine dikkat çekmek gerekmektedir. Zira insan
hakları konusunda gerçekleştirilmiş olan diğer idari ve kurumsal tedbirlere ilave olarak,
2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Hakkında Kanunun, Birinci Bölüm, Genel
Hükümler kısmı altında, “şiddet içermeyen barışçıl toplanma ve ifadeyi açıklama
özgürlüklerine kamu düzeninin bozulduğuna ilişkin somut bir gerekçe olmaksızın
müdahalede bulunulmaz” şeklinde bir hüküm eklenmesi, bu alanda yaşanan sorunları
asgariye indirecektir.

Kurumumuza, bu Rapor döneminde de toplantı ve ifadeyi açıklama hürriyetinin
kullanımından kaynaklanan ihlal iddialarını muhtevi şikâyet başvuruları; bu minvalde
kolluk personeli tarafından, toplumsal olaylara müdahale sırasında, avukatlar, basın
mensupları ve diğer göstericiler ile kurulacak ilişki, söz, söylem, tutum ve davranışlarında,
özenli olması, nezakete uygun davranması yönünde talepler iletilmiştir. 249
Bu çerçevede kolluk personeli tarafından yapılan müdahalenin bir gazeteci tarafından
şikâyet konusu edildiği bir başvuruda kamera görüntüleri, fotoğraflar, tutanaklar vb.
belgeler marifetiyle yapılan incelemede, kolluk görevlilerinin aniden ve anlık olarak
gelişen eylem ve protestolara yasal olarak müdahale etmelerine duyulan ihtiyaca
ilişkin kamusal fayda ile topluma haber ve bilgi aktarımının sağlanabilmesi için basın
mensuplarının görevlerini gereği gibi yapabilecekleri koşulların sağlanması suretiyle

249 2022/2527 numaralı başvuru hakkında verilen 11.04.2022 tarihli, 2022/4714 numaralı başvuru
hakkında verilen 28.04.2022 tarihli, 2022/7703 numaralı başvuru hakkında verilen 18.07.2022 tarihli ve
2022/7779 numaralı başvuru hakkında verilen 18.07.2022 tarihli Gönderme Kararları

2022 YILLIK RAPOR 395