Page 23 - KDK-2016-YILLIK-RAPORU

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Bireyin öneminden hareket eden çağdaş toplumlarda “uzlaşma”, uyuşmazlıkların
çözüme kavuşturulmasında tercih edilen temel bir yöntemdir. Bu noktada
Ombudsmanlık kurumları, güçlü kamu idaresine karşı zayıf ve incinebilir konumdaki
birey ve birey gruplarının daha etkili bir şekilde korunması amacıyla alternatif yol ve
yöntemleri esas almakta; idare ile birey arasında hak arama, uzlaşma ve müzakereye
dayalı çağdaş bir yönetim anlayışının oluşmasına fırsat vermektedir. Bunun sonucu
22 olarak “hak”, “hukuk” ve “adalet” kavramlarından ilham alan, hukuka bağlı ve iyi
yönetişim ilkeleri üzerine kurulu bir kamu idaresinin oluşmasına katkı sağlamaktadır.

Avrupa ülkelerinde “Ombudsman” ismi altında uzun yıllar önce oluşturulmuş
olan kurumun kökenlerinin, Selçuklu ve Osmanlı Devletleri dönemi Türk
devlet uygulamalarına dayandığı hususu, uluslararası alanda kabul gören bilimsel
çalışmalar tarafından da dile getirilmektedir. Bugünkü anlamında ülkemizde ve
dünyada oluşturulan Ombudsmanlık kurumlarının, Osmanlı Devletindeki “Ahilik”,
“Fütüvvet”, “Divan-ı Mezalim” vs. adı verilen ve vatandaşların şikâyetlerinin de ele
alındığı bir danışma meclisi niteliğinde görev yapan bu kurumlardan esinlendiği
bilinmektedir. Söz konusu kurumlar tarih içinde diğer görevleri yanı sıra, halkın
şikâyetlerini dinleyerek, halk ve idare arasındaki güven duygusunun pekişmesinde
çok önemli bir rol üstlenmişlerdir.
Ombudsman kelimesi, İsveç dilinde delege, avukat, temsil etme yetkisi verilen
kişi anlamına gelmektedir. Kurumsal anlamda ise parlamentoyu temsil eden büro
şeklinde tanımlanmaktadır. Kurum, İspanya’da halkın savunucusu, Avusturya’da halk
avukatı, Fransa’da arabulucu şeklinde farklı kelimeler ile ifade edilmekle beraber;
aynı amaca hizmet eden yapılar olarak çalışmalarını sürdürmektedir. Ülkemizde ise
bu kavram, 29 Haziran 2012 tarih ve 28338 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ile “Kamu Denetçisi”
olarak tanımlanmıştır.

Ülkemizde böyle bir kurumun kurulması arzusunun temelinde; günümüz bilgi
çağı toplumunun beklentilerine uygun şekilde kamu hizmetlerini yürütmek üzere
faaliyetlerini ve kurumsal yapılanmasını geliştirerek devasa bir yapılanmaya ulaşan
kamu idaresinin daha gelişmiş, etkin ve süratli denetlenmesi ihtiyacı olduğu
belirtilebilir.

Bireyin gündelik hayatının daha ferah ve esenlik içerisinde geçirmesine vesile olacak
değişime önderlik etmek üzere, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve
davranışlarını; insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete
uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve önerilerde bulunmak üzere şikâyet

YILLIK RAPOR 2016