Page 99 - KDK
P. 99
41- 1982 Anayasasının 135 inci maddesi “kamu kurumu niteliğin-
deki meslek kuruluşları”nı düzenlemektedir. Madde iki tür kuruluş-
tan söz etmektedir: Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve
Kamu kurumu niteliğindeki meslek üst kuruluşları. Anayasaya göre,
bu kuruluşlar “… belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaç-
larını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin ge-
nel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensup-
larının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni
hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile
kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda göste-
rilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzel-
kişilikleridir.”
42 - Doktrindeki görüşlere bakıldığında, bu kuruluşların hukuki ni-
telikleri, kamusal statüleri ve idare teşkilatı içerisindeki yerleri konu-
sunda tam bir mutabakatın bulunduğunu söylemek mümkün olmasa
bile, genel yaklaşımın kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları-
nın (meslek odalarının) hizmet yerinden yönetim kuruluşları arasında
incelenmesi şeklinde olduğu görülmektedir.
43- Türkiye’de ilgili kanunlarla kamu kurumu niteliğindeki mes-
lek kuruluşu niteliği tanınmak suretiyle Anayasanın 135 inci maddesi
kapsamına alınan 18 meslek grubu bulunmaktadır. Bu işleri/meslek-
leri icra edenler kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst
kuruluşları olarak yapılandırılan meslek örgütleri bünyesinde teşkilat-
landırılmışlardır. Bunların bir kısmı bir üst kuruluş (birlik, konfede-
rasyon) bünyesinde teşkilatlandırılan yerel düzeydeki meslek kuruluş-
ları (oda, baro, birlik, federasyon), bir kısmı ise yalnızca merkezi dü-
zeyde teşkilatlandırılan (birlik) ve bağlı meslek kuruluşu bulunmayan
kuruluşlardır.
Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları
ve bunlara ilişkin özel yasalar aşağıdaki tabloda liste halinde verilmiş-
tir.
94 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU