Page 104 - KDK

kurulmuş olmaları ve zorunlu üyelik statüsü, meslek odalarının sivil
toplum örgütü tanımının kapsamına girmelerini engellemektedir.
53- Meslek odalarının, bir yandan adına hareket ettikleri meslek

tabanıyla olan ilişkileri daha çok mesleki ve maddi çıkarlarını koru-
ma düzeyiyle sınırlı kaldığından; diğer yandan bir bütün olarak temsil
etikleri kesimlerin toplumsal sorunlar ve genelde ülke siyasetiyle ilgili
farklı istek ve beklentilerini karşılayabilmeleri ve doğal olarak sahip
oldukları çoksesliliği yansıtabilmeleri söz konusu olmadığından, adına
hareket ettikleri kesimleri sınırlı bazı konularda ve o da yasa gereği
temsil etmeleri, bu kuruluşları haklı olarak sivil toplum kuruluşu ola-
rak kabul etmeyi güçleştirmektedir.

54- Meslek odalarına üyeliğin meslekte çalışmanın ön koşulu ol-
ması, mesleği temsil etme sıfatları ile üyelerini denetleme ve disiplin
cezası uygulama yetkisi ile donatılmış olmaları, kamu gücü ayrıcalıkla-
rına sahip olmaları, devletin denetimi altında bulunmaları nedenleriy-
le sivil toplum kuruluşu sayılamayacağı kabul edilmektedir.

55- Meslek odalarının finansmanında devletin önemli bir rolü bu-
lunmaktadır. Meslek odalarının gelirlerine bakıldığında gelirlerinin
büyük oranda üye aidatları ve hizmet/belge karşılığı alınan gelirlerden
oluştuğu görülmektedir. Çeşitli kanunlarla verilen görev ve yetkiler
çerçevesinde yürütülen faaliyetler sonucunda da gelir elde edildiği bi-
linmektedir. Bu durum meslek kuruluşlarının finansmanında devletin
dolaylı olarak katkı sağladığını göstermektedir. Üyeliğin zorunlu tutul-
ması ve herkese aidat ödeme mükellefiyeti getirilmesi, bazı alanlarda
ücret karşılığı faaliyetlerde bulunma yetkisinin tanınması ve devletin
bazı gelirlerinden vazgeçmesi bu anlamda görülebilir. Tabiatıyla, mali
açıdan devletle olan ilişkiler meslek odalarının özerkliğini etkilemek-
tedir. Sivil toplum kuruluşlarına yapılan devlet yardımlarının, devlet
desteğinin dahi bu kuruluşların bağımsızlıklarını zedelediği ve bu ne-
denle toplumsal yararlar doğrultusunda devleti denetlemeleri gereken
sivil toplum kuruluşlarının temel işlevlerini yitirecekleri tartışılırken,
devlet tarafından finanse edilen meslek odalarının sivil toplum kuru-
luşu sayılamayacağı ortadadır.

56 - Sivil toplum, tanımı gereği devletten özerk bir alanı işaret et-
mektedir. Özerklik devletle ilişkiye girilmemesi anlamına gelmemek-
te, sadece bu ilişkinin niteliğini belirlemektedir. Dolayısıyla sivilliğin

KAMU DENETÇILIĞI KURUMU 99