Page 717 - calisma-ve-sosyal-guvenlik-2

dışında onsekiz yaşını doldurduktan sonra, Türk vatandaşı iken geçen
ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya so-
nunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında
ev kadını olarak geçen süreleri, bu Kanunda belirtilen sosyal güvenlik
kuruluşlarına prim ödenmemiş olması ve istekleri halinde, bu Kanun
hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilir.” şek-
linde değiştirilmiştir. Anlaşılacağı üzere, bu yasal düzenlemeye göre
borçlanma hakkından yararlanabilmek, iki temel koşula bağlanmıştır.
Bunlar; yurt dışında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak öngörülen
nitelikte süre geçirilmesi ve borçlanma başvurusu sırasında Türk va-
tandaşı olunmasıdır. Buna göre; göç veya diğer nedenlerle Türkiye’ye
gelenler, Türk vatandaşı olmadıkları sürelerde yurt dışında geçen ça-
lışmalarını borçlanamayacakları gibi, ilgili yetkili makam kararıyla
Türk vatandaşlığına alınma durumunda ise, bu olgu, geçmişe etkili bu-
lunmadığından, yurt dışında, sadece Türk vatandaşlığının kazanıldığı
günden sonraki süreler borçlanılarak değerlendirilebilecektir.
Ancak; yukarıda kısmen değinildiği gibi, 3201 sayılı Kanun üze-
rinde yasama tasarrufunda bulunan kanun koyucu tarafından 5754
sayılı Kanun kabul edilerek, anılan Kanun’un bazı maddelerinde deği-
şiklik öngörülmüş ve inceleme konusu dava ile ilgili olarak, borçlanma
hükmünden yararlanma kapsamı genişletilerek bir kısım kişilere de
bu hak tanınmıştır. 5754 sayılı Kanun’un 79. maddesi ile 3201 sayılı
Kanun’a eklenen geçici 6. maddesine göre; sosyal güvenlik sözleşmesi
imzalanmamış ülkelerden 01.01.1989 tarihinden bu maddenin yürür-
lüğe girdiği tarihe kadar zorunlu göçe tabi tutulmakla birlikte Türk va-
tandaşı olup Türkiye’de ikamet edenler, 2022 sayılı Kanun dahil olmak
üzere sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir veya aylık almamak koşulu
ile yurt dışında geçen ve belgelendirilen çalışma sürelerini, bu Kanun’a
göre borçlandırmak suretiyle yaşlılık aylığı bağlanmasında sosyal gü-
venlikleri bakımından değerlendirebileceklerdir. Böylelikle; “Türk
vatandaşı” statüsünde olmayarak sosyal güvenlik sözleşmesi imza-
lanmamış herhangi bir ülkede yaşayıp 1.1.1989 8.5.2008 döneminde
zorunlu göçe tabi tutulduktan sonra Türk vatandaşlığına geçenlere, bu
düzenleme ve 3201 sayılı Kanun’un diğer hükümlerinde yazılı koşulla-
rın da yerine getirilmesiyle, o ülkede geçen süreleri borçlanma yoluyla
değerlendirme olanağı sağlanmıştır.

716 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU