Page 51 - cumhurbaskanligi-sisteminde-idarenin-denetimi-calistay-raporu-ombudsmanlik

CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNDE İDARENİN DENETİMİ

partili. Aziz Atatürk, İsmet İnönü, Celal Bayar, Tur- Bedeli millet ödedi, 57. Hükümetin siyasi partile-
gut Özal, Süleyman Demirel, Abdullah Gül ve Recep ri, Demokratik Sol Parti, Milliyetçi Hareket Partisi,
Tayyip Erdoğan şimdi partili cumhurbaşkanı. Peki Anavatan Partisi bu bedeli en ağır şekilde ödedi, bu
partisizleri görelim, hani olmayan ergi metoduyla hadisenin müsebbibi Sayın Ahmet Necdet Sezer hiç-
ele alalım hadiseyi. Cemal Gürsel, kimdir? Darbeci bir bedel ödemedi. Neden? O fırlatılan anayasa ki-
Kara Kuvvetleri Komutanı. Cevdet Sunay, Eski Ge- tapçığında, cumhurbaşkanlarının sorumluluğu yaz-
nel Kurmay Başkanı hatta parantez açarak Milliyetçi madığı için bana göre, bu kadar söyleyerek sözlerimi
Hareket Partisi bakımından da önemli gördüğüm bir tamamlıyorum, teşekkür ederim.
anekdotu da hatırlatmak istiyorum, Cevdet Sunay
emekli edilerek Genel Kurmay Başkanlığından ve AHMET AYDIN (TBMM BAŞKAN VEKİLİ-
bir tabii Senatodan istifa ettiriliyor ertesi günü tabi OTURUM BAŞKANI)
Teşekkür ediyorum. Hocam bir ilave yapacak.
senatör olarak atanıyor, akabinde cumhurbaşkanlığı
yapıyor. Partimizin kurucusu Başbuğumuz Alpars- PROF. DR. HİKMET SAMİ TÜRK (DSP GENEL
lan Türkeş 1966 yılında Cumhuriyetçi Köylü Millet BAŞKAN YARDIMCISI)
Partisi Milletvekili, ilk itiraz eden Cevdet Sunay’ın “Partili kim?” konusunda ben Türkiye’deki gelişmeyi
cumhurbaşkanlığı adaylığına Alparslan Türkeş’tir. aktarmak istiyorum.
“Cumhurbaşkanlığının yolu Genel Kurmay Başkanlı-
ğından geçmez” diyerek kendisi cumhurbaşkanı ada- Cumhuriyet Döneminde Cumhurbaşkanı Atatürk,
yı olmuştur ve o günkü meclisten de 11 oy almıştır İnönü tek parti döneminde hem partinin genel
ama buradaki duruş fevkalade önemlidir, millet ira- başkanı Cumhuriyet Halk Partisinin Genel Başkanı
desinden yana kendisi de asker kökenli bir şahsiyet hem Cumhurbaşkanı idiler. Sorun çok partili hayata
olmakla beraber. Şimdi ondan sonraki Fahri Koru- geçildikten sonra başlamıştır. 1945’te bilindiği gibi
türk, amiral. Diğer bir önemli partisiz cumhurbaşka- Türkiye’de çok partili hayata geçilmiştir. O dönem-
nımız da Kenan Evren, partisiz mi? O asker de bir de muhalefetteki Demokrat Parti Cumhurbaşkanı
partidir hani kelimenin ruhu itibariyle baktığımızda. İnönü’nün parti genel başkanlığından ayrılmasını
istemiştir; fakat bu yapılmadı. Cumhuriyet Halk
AHMET AYDIN (TBMM BAŞKAN VEKİLİ- Partisi şöyle bir formül buldu. 1947’de yapılan 7. Ku-
OTURUM BAŞKANI) rultay’da genel başkanvekilliği ihdas edildi ve tüzüğe
İdeolojisiz değildir yani. şöyle bir hüküm konuldu. “Eğer parti genel başkanı
cumhurbaşkanı seçilirse genel başkanlık görevleri
ERKAN AKÇAY (MHP GRUP BAŞKANVEKİLİ) fiilen genel başkanvekili tarafından yürütülür” ve o
Evet ha bir tane yalnız şu var, bir gerçekten partisiz zaman Hilmi Uran Genel Başkanvekili seçildi, ama
bir cumhurbaşkanımız var idi, hiçbir parti ile alakası Kurultay tarafından seçildi. Şimdi benimsenen for-
yok ve en partisiz cumhurbaşkanı da Sayın Ahmet mül, göründüğü kadarıyla bu formül, 1947’deki
Necdet Sezer’di değerli arkadaşlar ama bana göre en Cumhuriyet Halk Partisinin kabul ettiği formül ama
partizan cumhurbaşkanı da Sayın Ahmet Necdet Se- burada genel başkanvekilini de cumhurbaşkanı ata-
zer’di, kimse kusura bakmasın, oradaki hükümetteki yacak öyle anlaşılıyor parti genel başkanı atayacak,
tabii sayın bakanımız yakinen de tanıdığı bildiği için oysa eski uygulamada onu da Kurultay seçiyordu.
elbette bizden daha iyi bilecektir fakat ben kendi izle-
nimim, gözlemimi de dile getiriyorum burada. Şimdi Türkiye’de 1950’den sonra Demokrat Parti, vak-
Cumhurbaşkanının sorumluluğu olsa idi o anayasa tiyle yaptığı eleştirilerle tutarlı olarak, Celal Bayar
kitapçığı krizi çıkartılır mıydı? Bedeli kim ödedi? Demokrat Parti genel başkanlığından çekildi ve ye-

ÇALIŞTAY RAPORU 2017 49