Page 93 - cumhurbaskanligi-sisteminde-idarenin-denetimi-calistay-raporu-ombudsmanlik

CUMHURBAŞKANLIĞI SİSTEMİNDE İDARENİN DENETİMİ

Sözlerimi toparlıyorum. Burada sadece bir nokta- Eğer Parlamento çoğunluğu hükümetin arkasında
ya işaret edeceğim; gerek 16 Nisan öncesinde, ge- değilse, hükümet olmaz zaten, düşer. Dolayısıyla
rek sonrasında da bakıyoruz tartışmada iki önemli bir hükümet varsa Parlamento çoğunluğu onun
problem görüyorum. Birisi şu; maalesef özellikle arkasındadır. Peki, hükümetin arkasında olan bu
siyasette, soyut tartışma yapamıyoruz yani sis- çoğunluk bu hükümeti nasıl denetleyecek? Temel
temleri mukayese ederek soyut anlamda bir tar- paradoksu sistemin bu, halbuki şimdi yeni sistem-
tışma imkânı bulamıyoruz, başlıyoruz hemen de farklı seçimler hükümet ayrı, Parlamento ayrı
somutlaşıyor. İşte Tayyip Erdoğan diyor, öyle de- seçildiği için, Parlamento çoğunluğu ile hüküme-
ğil, öyle tartışmayalım yani mevcut hükümet sis- tin tek elde toplanmama ihtimali var, halbuki par-
teminin temel çerçevesi işte bu, yeni sistemin bu, lamenter sistemde böyle bir ihtimal yok, böyle bir
bunlardan hangisi daha iyidir, daha ileridir? Bunu ihtimal olursa hükümet düşer zaten. Dolayısıyla
tartışalım. Bunu tartışamıyoruz, kısa bir süre son- bu denge denetim bakımından da yeni sistemin
ra somut tartışmalara giriyor yani bir denklemi x, insanlara en azından vatandaşlara, seçmenlere ya-
y, z üzerinden konuşamıyoruz, onlara sayı vererek sama ve yürütmeyi istedikleri şekilde oluşturabil-
çözmeye çalışıyoruz denklemi. Buna da itirazımız me imkânı verdiğini söyleyebiliriz.
yok, somut olarak da tartışalım ama iç içe tartış-
7 Haziran ile 1 Kasım seçimlerini birlikte düşü-
mayalım, soyut tartışma yapalım bu bir boyut bir
nelim, bu fark bize şunu gösteriyor, insanların bir
tartışma. Somut tartış, somut da tartışalım konu-
kısmını sandığa oy gittiğinde, istedikleri bir parti-
yu ama ya soyut ya somut tartışalım, karışık tar- ye oy vermeyi düşünüyorlar ama bir taraftan da bir
tışmayalım. Birincisi bu sıkıntıların tartışmalarda. hükümet çıkarma mecburiyeti olduğunu düşünü-

İkincisi de şu; sayı veriyoruz ama denklemin iki yorlar, istikrar ama ikisini beraber tek bir oyla ger-
tarafına da aynı sayıları vermiyoruz tartışırken de. çekleştiriyorlar. Bir oy atacaksınız hem istediğiniz
Şimdi mesela işte bir parti işte AK Parti bir önem- partiye vermek istiyorsunuz oyunuzu ama hem de
bir de hükümet çıkması lazım memlekete 7 Hazi-
li siyasi figürü Sayın Cumhurbaşkanımız Sayın
Recep Tayyip Erdoğan, tamam, bunlar üzerinden ran, 1 Kasım farkını düşünelim. O zaman bazen
yeni sistemi tartışıyoruz, evet ama aynı paramet- istikrarı tercih ediyorsunuz, bazen istediğim par-
tiye oy vereyim ne olursa olsun diye düşünüyor-
releri biz 16 Nisan öncesi sistem içerisine koyup
orada ortaya çıkacak sonuçlar bakımından tartış- sunuz. Niye? Çünkü bu iki amacı bir tek oyla ger-
mıyoruz yani güçlü bir siyasi figür varsa, denge çekleştirmek zorundasınız Parlamenter Sistemde.
Halbuki bu 16 Nisan sonrası kabul ettiğimiz bi-
denetim yeni sistemde nasıl olur? Evet ama önce-
zim Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminde biz
ki sistemde 16 Nisan öncesi sistemde nasıl olur?
bu iki farklı amacı iki farklı oy ile gerçekleştirme
Bunu birbiri ile mukayese ederek tartışmıyoruz.
imkanı sunuyoruz, denge ve denetimin de özü bu-
Bakın önceki sistemin ki Parlamenter Sistemin rada saklı aslında yani istikrarı Cumhurbaşkanını
bir paradoksudur bu, eğer bir hükümet varsa gü- seçerek, hükümeti belirleyerek istikrar amacını
venoyu almış demektir, güvenoyu almışsa Parla- gerçekleştiriyorsunuz. Öbür sandıkta ise farklı bir
mento çoğunluğu hükümetin arkasında demektir. oy, rey, farklı bir rey kullanmak sureti ile bu sefer

ÇALIŞTAY RAPORU 2017 91