Page 199 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

savaş fiilleri sonucunda meydana gelen ölüm hali dışında 2. maddeye, 3. ve 4. maddeler (fıkra 1) ile 7.
maddeye aykırı tedbirler alınması yasaktır.

Ayrıca, Yunanistan tarafından gerçekleştirilen geri itmeler, 1982 BM Deniz Hukuku Sözleşmesi,
1974 Denizde Can Emniyeti Uluslararası Sözleşmesi ve 1979 tarihli Denizde Arama ve Kurtar-
ma Uluslararası Sözleşmesi’ne aykırı olup, Yunanistan söz konusu sözleşmelere taraf ve BM
kuruluşu olan Uluslararası Denizcilik Örgütü’ne (IMO) üyedir. 8

Özellikle Yunanistan’a geçmeye çalışan göçmenlerin kaynak ülkelerine bakıldığında, büyük çoğun-
luğunun çatışmaların yaşandığı Afganistan, Suriye, Irak, Pakistan gibi ülkelerden olmaları nedeniyle
sığınma hakkına erişim sağlamaları uluslararası hukuk açısından önem arz etmektedir.

Uluslararası sığınma hukuku açısından Yunanistan’ın düzensiz göçmenleri ilgili uluslararası norm-
lar uyarınca ve geri göndermeme ilkesine uygun olarak koruma yükümlülüğü bulunmaktadır. Bir-
leşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 1967 tarihli Ülkesel Sığınma Bildirisi’nin 3. maddesinde, geri
göndermenin sınırdan geri çevirmeyi de kapsadığı, eğer sığınma aradığı ülkenin sınırından giriş yapıl-
mış ise zulümle karşılaşabileceği herhangi bir ülkeye sınır dışı edilmeye veya geldiği ülkeye zorla geri
göndermeye maruz bırakılamayacağı düzenlenmiştir. Geri göndermeme ilkesinin ihlali durumunda
AİHS’nin 3. maddesinin ihlali ileri sürülmektedir.
Yunanistan, bu nedenle, sınırı geçen ve geri gönderilmek istemeyen herkesin durumunu incelemek
ve onların sınır dışı kararına itiraz etme hakkı tanımakla yükümlüdür.

AB hukukunda bir veya daha fazla üye devletin üçüncü ülke vatandaşlarının ani bir kitlesel girişi ile
karakterize edilen acil bir durumla karşı karşıya kalması durumunda, sığınma arama hakkının ve geri
göndermeme ilkesinin askıya alınamaması durumu belirtilmiştir. Bir devletin topraklarına giriş yapan
kişiler, gecikmeksizin sığınma talep ettiklerini yetkililere bildirmeleri halinde cezalandırılamazlar.

AB’nin göç politikasını şekillendiren Ortak Avrupa İltica Sistemi’ne (Towards a Common Europe-
an Asylum System/CEAS) göre, kendi vatanında ciddi zulüm ve zarar tehdidiyle karşı karşıya kaldığı
için ülkesinden kaçan ve uluslararası korumaya ihtiyaç duyan kişilere iltica hakkı tanınmalıdır.

AB ülkelerinin iltica talebinde bulunanları onurlu bir şekilde kabul etme sorumluluğu bulunurken,
tüm iltica taleplerinin ülkelerce aynı standartlarla ele alınması, iltica talebinde bulunan kişilere, kalacak
yer gibi, insani karşılama koşulları sağlanması zorunlu tutulmaktadır.

Dublin Tüzüğü’ne göre iltica talebinde bulunan kişinin sürecinin, AB’ye ilk giriş yaptığı ülkede baş-
latılması gerekmektedir. Ancak AB, 2015’teki sığınmacı krizinin sınır ülkelerinde oluşturduğu baskı
nedeniyle Dublin Sözleşmesi’ni tam olarak uygulamamakta ve üye ülkeler sözleşmeyi tekrar düzen-
lemeye çalışmaktadırlar. Bu kapsamda 23 Eylül 2020’de Avrupa Komisyonu, bir dizi yeni tavsiye ve

8 Ayrıntılı bilgi için bkz. https://www.mfa.gr/en/foreign-policy/greece-in-international-organizations/international-maritime-organi-
zation-imo.html; Erişim Tarihi: 01/02/2022.

197