Page 209 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

olayda 16.062 düzensiz göçmenin, bir başka deyişle 2021 yılında Yunanistan sınırına deniz yoluyla
ulaşan düzensiz göçmenlerin % 82’sinin, 2022 yılında ise 31 Mayıs itibariyle 296 olayda 7.579 düzensiz
göçmenin, yani Yunanistan sınırına deniz yoluyla ulaşan düzensiz göçmenlerin %82’sinin deniz yoluy-
la geri itildiği anlaşılmaktadır.

Geri itme başlı başına uluslararası hukuka aykırı olduğu gibi geri itme uygulamalarının pek
çoğuna ağır hak ihlalleri eşlik etmektedir. Sınır Şiddetini İzleme Ağının 2019 yılından 2020 yılı
Ağustos ayına kadar Yunan unsurları tarafından Meriç Nehri’nde yapılan geri itme uygulama-
larına ilişkin verileri incelendiğinde geri itme uygulamalarının ağırlığı hakkında fikir edinile-
bilmektedir. Buna göre; geri itme ifadelerinin %98’inin işkence veya kötü muamele içerdiği
belgelenmiştir. Yunanistan sınırına gelen 8.000 mülteciden %88’inin dövme ve tekmelemeye, yüz-
de 97’sinin hırsızlığa, yüzde 49’unun soyunmaya zorlanmaya, yüzde 16’sının suda boğulmaya, yüzde
19’unun silah kullanımına, yüzde 5’inin cinsel saldırıya, yüzde 8’inin de elektrik şokuna maruz kaldığı,
bugüne kadar Yunanistan sınırına gidip de şiddete uğramayanların oranının ise sadece %2 olduğu,
şiddete, tacize ve istismara maruz kalan ya da tanık olan çocukların oranının da %68 olduğu belge-
4
lenmiştir.
Geri itme vakaları incelendiğinde, Yunanistan sınırlarına ulaşmanın ya da ulaşmamanın geri itmeye
muhatap olmak açısından bir farkının bulunmadığı, sınıra ayak bastıktan sonra, usulüne uygun belge-
lere sahip olanların dahi geri itme uygulamasına maruz bırakıldığı görülmektedir. Zira mevcut kanıtlar
sadece sınırları düzensiz yollardan aşmaya çalışanların değil, bir şekilde geçmişte sığınma prosedürü-
ne erişen ve halihazırda ülkenin çeşitli yerlerinde yaşamakta olan kayıtlı koruma statüsüne sahip ya-
bancıların da sorgusuz sualsiz ve herhangi bir açıklama yapılmadan, bazen de ailesine ulaşma imkanı
tanınmayacak bir şekilde hızla toplanarak koordineli operasyonların hedefi olduğunu ve diğer geri
itme mağdurlarıyla birlikte sınır dışı edildiğini ortaya koymaktadır.

Vakaların tamamında, kişilerin korumaya ihtiyaç duyduklarını beyan ettikleri veya Yunanistan’da bel-
gelenmiş statüleriyle ilgili kanıt sunmaya çalıştıkları durumlarda bile, geri gönderilmeden önce koru-
ma ihtiyaçlarına ilişkin bireysel değerlendirme yapılmadığı, hiçbir bilgi verilmediği ve itiraz hakkından
mahrum bırakıldığı görülmektedir. Geri itilen kişilerin haklarını araması, şikâyet mekanizmalarına eri-
şimi ve ihlalleri bildirmesi etkin bir şekilde engellendiği için, tespit edilebilen rakamların, buzdağı-
nın görünen yüzünü oluşturduğu tahmin edilmektedir.

Yine Raporda edinilen bulgulara göre, geri itme uygulamalarının resmi görevliler tarafından yapıldığı
yüzlerce vakayla kanıtlanmakla birlikte, pek çok vakada geri itmenin sivil veya armasız (üniforma ol-
mayan veya anlaşılır bir işaret taşımayan) kıyafetler giyen genellikle maske takan kişilerin katılımıyla
gerçekleştirildiği; belirgin tavırlarının ve üniformalı görevlilerle olan koordinasyonlarına ilişkin anla-
tımların, sivil giyimli bu kişilerin resmi görevlilerle koordineli bir şekilde veya onların emir ve
talimatları altında çalıştığını gösterdiği tespit edilmiştir.

4 Sınır Şiddetini İzleme Ağının raporu için bkz. https://www.borderviolence.eu/universal-periodic-review-submission-on-greece/; Eri-
şim Tarihi: 01/02/2022.

207