Page 210 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

Konu hakkındaki kapsamlı kanıtlar ve mevcut bulgular, Yunanistan’ın uyguladığı geri itmelerin mün-
ferit olaylarla veya kaçakçıların ya da çetelerin eylemleri olarak açıklanamayacağını ortaya koymakta-
dır. Mevcut uygulamanın, Yunanistan’daki çeşitli makamların koordineli çalışmalarına dayanan fiili bir
sınır yönetimi politikası olduğu görülmektedir. Açık kanıtlarla ortaya konulan söz konusu politikanın
güvenlik güçlerine maske takılarak, kimliğinin gizlenebileceği düşünülen maskeli çetelerle iş birliği
yapılarak ve açık kanıtlarla desteklenen vakaların sistematik bir şekilde reddedilmesiyle örtülemeye-
ceği açıktır.

Nitekim, rapor kapsamında yer verilen bulgulardan geri itme uygulamalarının devletlerin po-
litikalarından bağımsız olmadığı, bu nedenle geri itmelerin bireysel vakalardan ziyade siste-
matik bir şekilde emir komuta zinciri içerisinde uygulandığı açık bir şekilde anlaşılmaktadır.
Geri itme başlı başına hukuka aykırı olduğu ve genellikle bir politikanın ürünü olduğu için devletler
tarafından inkâr edilmektedir. Dolayısıyla geri itme uygulamalarının sonucu olarak ortaya çıkan insan
hakları ihlallerine ilişkin cezadan muafiyetin yaygın olduğu görülmektedir.

Devlet aktörleri tarafından hukuka aykırı işlem tesis etmeye yöneltilen ve bu yönde alışkanlık kazanan
kamu görevlilerinin, hukuka aykırı verilen emirleri de aşıp keyfi bir biçimde en temel insan haklarını
dahi ihlal eden eylemlere girişmesi, geri itme eylemlerinde kaçınılmaz bir durum olarak karşımıza
çıkmaktadır.

Raporda, T.C. Kamu Başdenetçisi, insan haklarına yönelik başvuruları alan Kamu Denetçisi ve Kamu
Denetçiliği Uzmanları tarafından yerinde inceleme, ziyaretler ve geri itme mağdurlarıyla yapılan gö-
rüşmeler ile tetkik edilen onlarca uluslararası rapor, yüzlerce video görüntüsü, binlerce tutanak, geri
itme uygulamalarına ilişkin binlerce vaka ve mağdur ifadeleri ile Yunanistan tarafından mülteci ve
göçmenlere yapılan 50 farklı geri itme uygulaması neticesinde, 18 ayrı hak ihlali yapıldığı tespit
edilmiştir. Diğer yandan Yunanistan tarafından yapılan bu eylemlere Frontex’in de (Avrupa
Birliği Üye Ülkelerinin Dış Sınırlarının Yönetimi İçin Operasyonel İşbirliği Ajansı) iştirak ettiği,
pek çok eylemi desteklediği ve pek çoğuna da göz yumduğu somut kanıtlarla ortaya kon-
muştur.

Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık) tarafından hazırlanmış olan bu özel rapor, geri
itme uygulamalarının ve yaşanan hak ihlallerinin mağduru olan, kendisini maruz kaldığı
güç karşısında çaresiz hisseden, sesini duyuramayacağını düşünen, hakkını arama ümidini
kaybetmesi için sistematik, organize ve planlı eylemlerin hedefi olan ve hakkını arama ümi-
dini kaybeden tüm mülteci ve göçmenlerin sesini insanlığın ortak vicdanına ulaştırabilmeyi
amaçlamakta; insan haklarına ve sığınma hukukuna ilişkin tüm kazanımların yitirilmeye başlandığı
içerisinden geçmekte olduğumuz tarihsel süreçte, Avrupa Birliğinin, geri itme uygulayıcısı ülkelerin,
uluslararası kurum ve kuruluşların, insan hakları kurumlarının, insan hakları savunucularının, politika
üreticilerinin ve karar vericilerin kayıtsızlığı karşısında, hergün onlarcası yaşanan geri itme uygulama-
larına ve Kurumumuza geri itme mağdurları tarafından yapılmış olan başvurulara istinaden, hayatını
kaybettiği ya da kendisini çaresiz hissettiği için sesini duyurmayı başaramayan, mağduriyetlerini ve
taleplerini iletemeyen Iraklı Hece’nin, Suriyeli Nedera’nın, Muhammed El ARAB’ın, Ahmet Ebu Emad’ın,

208