Page 421 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

zarfında avukata erişebilme fırsatı sağlanmadığı, bildirilen alıkonulma sürelerinin birkaç saat ile birkaç
gün arasında değiştiği, görüşülen 15 kişinin tamamının telefonları da dâhil olmak üzere bazı ya da sahip
oldukları tüm eşyalara ve bazı hallerde de pasaport ya da benzeri kimlik belgelerine, kendilerini alıkoyan
Yunanistan yetkililerince el konulduğunu ve bunların bir daha kendilerine iade edilmediğini aktardığı, bazı
yetişkin erkeklerin ve hatta erkek çocuklarının, giysilerinin ya da ayakkabılarının da kendilerinden alındığı,
sığınmacıların Uluslararası Af Örgütü’ne sınır koruma görevlilerinin, üzerlerindeki paralarını da aldığını ve
bazı durumlarda alınan meblağın binlerce doları bulduğunu söylediği, bu varlıklar aslında bu kişilerle aile-
lerinin, Avrupa’da yeni bir yaşam kurma ümidiyle sahip oldukları tek kaynak olduğu,

Görüşülen kişilerin, Uluslararası Af Örgütü’ne, Yunanistan güvenlik güçleri tarafından aileleriyle birlikte Ev-
ros/Meriç Nehri sınırına minibüslerle götürüldüklerini ve sınırın Türkiye tarafına 10-15 kişilik gruplar halinde
geçirildiklerini söylediği, bu kişilerden bir bölümünün de soğuk havada üzerlerinde giysi, ayakkabı ya da
iletişim kurabilmeleri için bir telefon olmaksızın birkaç saati bulan sürelerle bekletildiklerini anlattığı, bu du-
rumun kişilerin sağlıklarını daha fazla riske attığı,

Yunanistan sınır koruma görevlilerinin, aralarında küçük çocuklu ailelerin de olduğu sınırı geç-
meye çalışan sığınmacı ve göçmen gruplarına karşı yoğun olarak göz yaşartıcı gaz kullandığı,
Uluslararası Af Örgütü’nün, 4 Mart 2020 tarihinde Pazarkule sınır kapısındaki gelişmeleri izlediği
esnada, Yunanistan sınır koruma görevlilerince aralıksız bir şekilde ve üç saatten uzun bir süre
boyunca göz yaşartıcı gaz kullanıldığını gözlemlediği, anılan zaman dilimi içinde bazı kişilerin
Türkiye tarafına gözle görülür bir şekilde yaralanmış olarak geri döndüğü ve Yunanistan sınır ko-
ruma görevlilerince atılan göz yaşartıcı gaz kapsüllerinin kendilerine isabet ettiğini anlattığı, bazı
bildirimlerde ise plastik mermiler ve ses bombalarının kullanıldığının ifade edildiği; ancak bu husus, Ulusla-
rarası Af Örgütü tarafından doğrulanamadığı, öte yandan sınırın Türkiye tarafında görev yapan bir sağlık
görevlisinin, bazı kişilere, plastik mermi kullanımı sonucu meydana gelen yaralanmalarla uyumlu yaralar
nedeniyle tıbbi tedavi sağlandığını teyit ettiği, 201

Sığınmacılar ve göçmenlerin, Uluslararası Af Örgütü ve diğer sivil toplum örgütlerine, sıklıkla,
sınırı geçmeye çalıştıkları esnada bazen havaya, bazen de geldikleri yöne doğru ateş açmak sure-
tiyle Yunanistan sınır koruma görevlilerince kendilerine karşı atış mühimmat kullanıldığını ifade
ettiği, Uluslararası Af Örgütü heyetine, bir grup sığınmacı tarafından, Edirne’nin güneyinde bulunan Evros/
Meriç Nehri sınırını geçmeye çalıştıkları esnada bir Yunanistan askeri tarafından ateşlendiği iddia edilen
bir mermi gösterildiği, bu grubun merminin kendilerini kıl payı ıskaladığını ve bir ağaca isabet ettiğini an-
lattığı, Türkiyeli yetkililerin de 5 Mart tarihi itibariyle Yunanistan sınır koruma görevlilerince gerçekleştirilen
güç kullanımı neticesinde üç kişinin hayatını kaybettiğini ve 164 kişinin de yaralandığını ileri sürdüğü, sığın-
macıların ve göçmenlerin de benzer şekilde çok sayıda ateşli silah kullanımı iddiasında bulunduğu; ancak
bunların halen belgelenebilmiş olmadığı,

Öte yandan, 4 Mart tarihinde Pazarkule/Kastanies sınır kapısından Yunanistan’a geçmeye çalışan 43 yaşın-
daki Pakistanlı Muhammad Gulzari vakasının ise ayrıntılarıyla belgelenen vakalardan birini oluşturduğu,

201 4 Mart 2020 tarihinde gerçekleştirilen görüşme.

419