Page 419 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

kişiler ile bu kişilerle iş birliği içinde bulunan siviller olduğunun düşünüldüğü, dolayısıyla da bu şiddet fi-
illerinin “bir kamu görevlisi ya da resmî sıfatla hareket eden bir başka kimse tarafından bizzat
veyahut bu kimselerin teşviki ya da rızası ya da söz konusu eyleme onaylaması suretiyle” gerçek-
leştirildiği sonucunu çıkarmanın mümkün olduğu,

Vakalarda bildirilen şiddetin boyutundaki vahamet ile bu şiddetin aşağılama ya da cezalandırma saikiyle
gerçekleştirildiğine dair kuvvetli emarelerin varlığından ötürü de Uluslararası Af Örgütü’nün söz konusu bu
fiillerden bazılarının işkenceye vardığını düşündüğü,
Görüşülen kişilerin Uluslararası Af Örgütü’ne üst aramalarına tabi tutulduklarını, eşyalarına el konulduğu-
nu ve vakaların çoğunda da el konulan bu eşyaların geri verilmediğini anlattığı, bazı vakalarda ise görüşü-
len kişilerin üst aramalarının sert ya da agresif tavırlarla yapıldığını ve kadınların, karşı çıkmalarına rağmen,
erkek görevliler tarafından arandıklarını dile getirdiği, yine vakaların bir bölümünde çocukların bile
aramaya maruz bırakıldığı,
Görüşülen 16 kişiden 11’i’nin çoğu zaman kadın ve çocukların da aralarında olduğu kişilerin önünde erkek-
lerin zorla çıplak arandıklarına tanıklık ettiklerini ya da bilfiil bu uygulamaya maruz kaldıklarını anlattığı,
vakalardan birinde ise erkeklerin zorla çıplak aramanın ardından elbiseleri kendilerine geri verilmediği için
nehri iç çamaşırlarıyla geçmeye zorlandığı,
Üst aramaları ile diğer şiddet fiillerine maruz bırakılan kişilerin, tüm bu uygulamaların tanımlayama-
dıkları üniformaları giyen kolluk mensupları ya da bazı hallerde de onlarla iş birliği içinde hareket eden
siviller tarafından gerçekleştirildiğini ifade ettiği, bu üst aramalarının, aynı zamanda, muhtemelen ta-
mamen keyfi ve hukuka aykırı prosedürler çerçevesinde gerçekleştirildiği, Uluslararası Af Örgütü’nün, çıp-
lak arama iddialarının da insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamele yasağını ihlal ettiği görüşünde olduğu,
ağır fiziksel şiddetin de eşlik ettiği vakaların bir kısmında gerçekleştirilen çıplak aramaların
da mahremiyete ileri derecede bir müdahale teşkil etmelerinin, aşağılama ve küçük düşürme
saikiyle yapıldıklarına işaret eden kuvvetli emarelerin varlığının, gerçekleştirildikleri bağlam
ve yol açtıkları psikolojik ve fiziksel zararlar göz önünde bulundurulduğu da işkence eşiğine
varmış olabileceği,

Yunanistan’ın, senelerdir tüm bu geri itme iddialarıyla ilgili olarak sorumluluk almak ya da
gerekli soruşturmaları yürütmek yerine, bu uygulamaların sıklıkla yaşandığını ve Yunanistan-
lı yetkililerin bu uygulamalardaki müdahilliğini inkâr etmeyi tercih ettiği, ancak geri itmeleri
belgeleyen ve çok sayıda kişi ve kurum tarafından elde edilen somut deliller ışığında, Yunanis-
tan’ın geri itme iddialarını ısrarla ve aynı monoton ifadelerle reddetmesinin bir dayanağının
da artık kalmadığı,
Geri itme uygulamalarının mağdurlarının başvurabilecekleri hukuk yollarının bu zamana dek genel iti-
bariyle ya yetersiz ya da fiili olarak etkisiz kaldığı, Yunanistan’da meydana gelen ihlallere ilişkin olarak bir
hukuk yoluna erişebilmenin, Türkiye’deki geri itme mağdurları için karmaşık veya çok uzun zaman alan
bir süreç olabildiği, Yunanistan’a yeniden geçmeyi başarabilenlerin de başlarına geleni anlatabilmeleri için
kendilerine yeterli koruma sağlayan yasal bir çerçevenin bulunmayışı ile bu ihlalleri bildirdikleri takdirde

417