Page 80 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

1. Geri İtme Tanımı ve Kapsamı

Uluslararası alanda kabul görmüş bir “geri itme” tanımı bulunmamaktadır.
Literatürde “Geri itme” ifadesi, mülteci ve göçmenlerin, bireysel durumları değerlendirilmeksizin ve
her zaman olmasa da ekseriyetle uluslararası bir sınırı geçerken ya da geçtikten sonra yargısız, hukuka
aykırı, zorla ve bazı hallerde de şiddet içeren bir şekilde geldikleri sınıra geri gönderilmelerini ifade
etmek amacıyla ve koruma talep etmelerini engelleme uygulamalarını tanımlamak için kullanılan bir
2
terimdir. 3
“Geri itme” uygulamaları sığınmacılar da dahil olmak üzere göçmenlerin, insan haklarının korunma-
sına ilişkin ihtiyaçları konusunda kişisel bir değerlendirme yapılmaksızın kara suları veya uluslararası
sularda, geçmeye çalıştıkları ülkeye veya bölgeye ya da denize hızlı bir şekilde geri gönderilmeye
zorlanmaları ile sonuçlanmaktadır. 4

Fotoğraf:
Sahil Güvenlik
Komutanlığı
tarafından çekilmiş
olan video görüntüsü

Geri itme uygulamaları genellikle uluslararası hukukta yerleşik yasal kavramlar olan “keyfi sınır dışı etme”
veya “toplu halde sınır dışı etme” gibi vatandaş olmayanların bir devletin topraklarından çıkarılmasıyla
ilgili uygulamaları kapsamaktadır. Geri itme uygulamalarının aynı zamanda vatandaş olmayan bir ki-
şinin bir ülkeden bir önceki transit veya menşe ülkesinden farklı bir üçüncü ülkeye hızlandırılmış bir
şekilde gönderilmesini de gerektirebilmesi, bu tür uygulamaların keyfi olduğunun bir kanıtı niteliğin-

2 Yunanistan: Şiddet, Yalanlar ve Geri İtmeler Avrupa Sınırlarında Göçmen ve Mültecilere hâlâ Güvenlik ve Sığınma Hakkı Sağlanmıyor,
Uluslararası Af Örgütü 2021, s.12.
3 A Dangerous Game, Belgrade Centre for Human Rights, Macedonian Young Lawyers Association, Oxfam, Nisan 2017, s.4.
4 A/HRC/47/30, paragraf 34.

78