Page 105 - Ön kapak-merged (1)

İyi Yönetim İlkeleri Rehberi

kuruluşların, başvuru üzerine istenen bilgi veya belgeye erişimi onbeş iş
günü içinde sağlayacakları belirtilmiş olup; Kanunun 16-27’nci maddeleri
arasında düzenlenen; devlet sırrına ilişkin bilgi veya belgeler, ülkenin
ekonomik çıkarlarına ilişkin bilgi veya belgeler, istihbarata ilişkin bilgi veya
belgeler, idarî soruşturmaya ilişkin bilgi veya belgeler, adlî soruşturma ve
kovuşturmaya ilişkin bilgi veya belgeler, özel hayatın gizliliği, haberleşmenin
gizliliği, ticarî sır, fikir ve sanat eserleri, kurum içi düzenlemeler, kurum içi
görüş, bilgi notu ve tavsiyeler, tavsiye ve mütalaa talepleri başlıkları altında
nitelenen bilgi ve belge istemlerinin hangi koşul ve durumlarda Kanun
kapsamı dışında olduğu düzenlenmiştir.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin 19’uncu maddesi,
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 10’uncu maddesi ve Birleşmiş Milletler
Siyasi ve Medeni Haklar Sözleşmesinin 19’uncu maddesinde bilgi edinme
hakkı temel haklar ve özgürlükler kapsamında değerlendirilmiştir. Avrupa
Konseyi Bakanlar Komitesinin 28/09/1977 tarihinde aldığı idarenin İşlemleri
Karşısında Bireyin Korunması Hakkında (77) 31 sayılı Kararın “Enformasyon
kaynaklarından yararlanma hakkı” başlıklı 2’nci maddesinde, “İlgilinin isteği
üzerine, idari işlem tamamlanmadan önce, işlemin dayanakları olacak
bütün veriler hakkında, en uygun gereçlerle bilgi verilir.” ifadesine yer
verilmiştir.

Ayrıca Avrupa Birliği Temel Haklar Şartının 42’nci maddesinde belgelere
erişme hakkı, 44’üncü maddesinde dilekçe ile başvurma hakkı düzenlenerek
Avrupa Birliği nezdindeki kurum ve kuruluşlara karşı yapılacak bilgi edinme
başvuruları güvence altına alınmıştır.
Avrupa Doğru İdari Davranış Yasasının “Bilgi talebi” başlıklı 22’nci
maddesinde, yetkilinin sorumluluğu altındaki ilgili bir konuda, kamu
üyelerine talep ettikleri bilgileri vereceği belirtilmektedir.

ÖRNEK OLAYLAR

Örnek Olay-1: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 37374/05 numaralı
Társaság A Szabadságjogokért/Macaristan başvurusu hakkında 14/04/2009
tarihinde verdiği kararda, kamuyu ilgilendiren meselelerde, kamuoyunun
bilgilendirilmesini engelleyen tedbirler söz konusu olduğunda, AİHM’in
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 10’uncu maddesi yönünden çok
daha dikkatli bir incelemede bulunacağı ve kamuoyunda görüş oluşturma
fonksiyonunun korunması olgusunun sadece medya ve profesyonel
gazetecilerle sınırlı olmadığı işaret edilmiştir.

104