Page 532 - kamu-personel-rejimi-2

ekibine dâhil olacak ihtisasların belirlemesi neticesinde; şikâyetçinin
görev ekibi personeli sayılması ve “uçuş ekibi” statüsüne tekrar alın-
masına yönelik talebinin kabul edilmemesine ilişkin işlemlerde huku-
ka ve hakkaniyete aykırı bir husus bulunmadığı kanaati ve sonucuna
varılmıştır.
D. İnsan Hakları Yönünden Değerlendirme

37) Çalışma hakkı yönünden
Bireyin dilediği alanda çalışma özgürlüğü ve çalışma hakkı Anaya-
sa’nın 48. ve 49. maddelerinde güvence altına alınmış olmakla birlikte
AİHS’de düzenlenen haklardan değildir. Avrupa İnsan Hakları Mahke-
mesi (AİHM) de kamu hizmetine girme ya da dilediği kamu görevinde
çalışma hakkının Sözleşme’de ya da protokollerinde korunan bir hak
olmadığını açıkça ifade etmektedir. (Leander/İsveç, B. No: 9248/81,
26/3/1987, § 59; Kosiek/Almanya, B. No: 9704/82, 28/8/1986, §§ 34 35;
Massa / İtalya, B. No: 265 B, 24/8/1993, § 26; Neigel / Fransa, B. No:
18725/91, 17/3/1997, § 44).
38) Zorla çalıştırma yasağı yönünden
Anayasa’nın 18. maddesinin birinci fıkrasında “Hiç kimse zorla ça-
lıştırılamaz…” düzenlenmesine yer verilmiştir. Anayasa Mahkemesi
“zorla çalıştırma” kavramını, temel insan haklarına ilişkin uluslararası
sözleşmelerden ve ilgili uluslararası otoritelerin yorum ve uygulama-
larından yararlanarak tanımlamıştır. Zorla çalıştırma yasağına ilişkin
uluslararası kurallar, 29 Numaralı Cebri ve Mecburi Çalıştırmaya İliş-
kin Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi’nde düzenlenmiş-
tir. Anılan Sözleşme’nin 2. maddesinde düzenlenen ve AİHM’ce de
AİHS’nin 4. maddesinde yer alan zorla çalıştırma yasağının kapsamı-
nın belirlenmesinde esas alınan tanıma göre zorla çalıştırma: “Herhan-
gi bir kişinin ceza tehdidi altında ve bu kişinin tam isteği olmadan mecbur
edildiği tüm iş veya hizmetleri” ifade etmektedir. Buna göre, zorla çalış-
tırmadan söz edilebilmesi için, kişinin ceza tehdidi altında ve rızası
bulunmaksızın çalıştırılması gerekmektedir (E.2011/150, K.2013/30,
K.T. 14/2/2013).
AİHM’e göre bir eylemin zorla çalıştırma veya zorunlu çalışma sa-
yılabilmesi için: 1) Kişinin işi kendi iradesine aykırı olarak yapması,
2) İşi yapma yükümlülüğünün “haksız” veya “baskıcı” olması veya

KAMU DENETÇILIĞI KURUMU 527