Page 112 - kdk-2015-yillik-rapor

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

6.1.1. İnsan Hakları

İnsan hakları alanında kurumsal yapılanma hususu uzun yılları kapsayan
bir örgütlenme sorunu olarak görülmektedir. Bir başka ifade ile yıllar için-
de, sayıları yirmiyi aşan ve insan haklarının korunması ve geliştirilmesinden
sorumlu “klasik insan hakları kurumu” oluşturulmuştur. Söz konusu klasik
kurumların her birisinin değişik gerekçeler ile günümüz modern toplumsal
hayatının gereklerine uygun bir kontrol mekanizması oluşturamadıklarını
ve Türk insan hakları uygulamalarının daha ileri bir noktaya taşınmasında
güçlüklerle karşılaştıklarını görmekteyiz.

Söz konusu zayıf noktaların ve güçlüklerin temelinde; aynı hiyerarşi silsi-
lesine bağlı olmak, özerk olamamak ve hantallaşma vb. sorunlar yer almak-
tadır.
Esasen her modern demokratik ülke, kamu yönetimi aygıtının temel par-
çası olan insan hakları alanındaki birimlerini, kendi tarihî ve siyasî geri
planı, deneyimleri ve gelenekleri doğrultusunda şekillendirmektedir. Bir
diğer ifade ile insan hakları uygulamalarının izlenmesi, denetlenmesi ve ih-
lal iddialarının çözüme kavuşturulması noktasındaki kurumsal yapılanma,
ülkelerin kendi toplumsal dinamiklerinden ortaya çıkan temel ihtiyaçlarına
göre farklılık göstermektedir. Yani her devlet kendi tarihî, siyasî geleneğine
uygun surette insan hakları kurumsal yapılanmasını düzen altına almakta-
dır.
Ülkemizde, insan hakları ihlal iddialarını inceleme yetkisine sahip hâliha-
zırda birçok kurum faaliyet göstermektedir. Birleşmiş Milletler (BM) İnsan
Hakları Komisyonunun 3 Mart 1992 tarih ve 1992/54 sayılı ve BM Genel 111
Kurulunun 20 Aralık 1993 tarih ve 48/134 sayılı kararlarıyla kabul edilen
ve “İnsan Haklarının Geliştirilmesi ve Korunması İçin Kurulan Ulusal Ku-
ruluşların Statüsüne İlişkin İlkeler” adlı belgeye, diğer adıyla Paris Prensip-
lerine uygun olarak, bu alanda bağımsız ve özerk olarak çalışan sadece iki
kurum bulunmakta olup, bunlardan ilki Kamu Denetçiliği Kurumu, diğeri
ise Türkiye İnsan Hakları Kurumudur.

Anayasasının, 74 üncü maddesi uyarınca Kamu Denetçisine başvuru herkes
için anayasal bir haktır. Yerli, yabancı tüm gerçek ve tüzel kişiler tarafından,
bizzat veya kanuni temsilcileri tarafından, Türkçe haricindeki diller de dâ-
hil, ücretsiz bir şekilde şikâyet başvurusunda bulunulmaktadır. Başvurular
bizzat, posta, Kurum resmi internet sayfasında yer alan özel modül ile va-

YILLIK RAPOR 2015