Page 368 - sosyal-haklar-ve-alanlar

b) Telekomünikasyon hizmeti ve/veya altyapısı hizmetleri yuka-
rıda açıklanan hukuki gerekçelerle imtiyaz sözleşmesi ile gördürül-
mektedir. GSM işletmeleri faaliyetlerini bu imtiyaz sözleşmelerinden
aldıkları yetki ve izne dayanarak sürdürmektedirler. Kamu imtiyaz
sözleşmesi, idarenin kendi belirlediği ve gözetimi altındaki özel bir
kişiye kamu hizmetinin yürütülmesini belli bir süre için vermesi ola-
rak tanımlanmaktadır. Bu sözleşmelerin yapılmasındaki temel amaç
ise kamu yararıdır. İmtiyaz sözleşmeleri yazılı şekle tabi olup, önceden
hazırlanmış şartnamelere dayanır. Şartname ve sözleşme belgeleri,
esas itibariyle idarenin tek yanlı iradesi ile belirlenir. İmtiyazcı, idare
tarafından hazırlanmış bulunan hüküm ve şartları bütünüyle kabul ya
da bütünüyle reddetme imkanına sahiptir. Bu sebeple imtiyaz sözleş-
meleri, katılmalı (iltihaki) sözleşmelere benzemektedir. Bu sözleşme-
ler karma nitelikte olup, verilen imtiyazın süresine ve mali dengesine
dair hükümler akdi nitelikte iken, kamu hizmetinin organizasyonuna
ve çalışmasına dair hükümler ise düzenleyici niteliktedir. Sözleşmenin
tarafı olan idarenin, diğer tarafa (imtiyaz sahibi )göre bir takım üstün
hak ve yetkileri vardır. Bu hak ve yetkiler, denetim ve yaptırım uygula-
ma yetkisi, sözleşmede tek taraflı değişiklik yapma yetkisi ile imtiyazın
geri alınma yetkisidir. İdarenin kamu hizmetlerinin asıl sahibi ve so-
rumlusu olmak sıfatıyla bu yetkilere sahip olduğu kabul edilmektedir.
İdare, imtiyaz sözleşmesinin ve şartnamenin hüküm ve şartlarını tek
taraflı iradesi ile değiştirme hakkına sahip olsa da, idarenin bu yetki-
sini kullanabilmesi, yeni durum ve şartların ortaya çıkmasına bağlıdır.
İmtiyaz sahibinin de, öngörülmezlik (emprevizyon) ilkesi gereğince
sözleşmenin bozulan mali dengesinin düzeltilmesini idareden talep
etme hakkı mevcuttur. İmtiyaz sahibine böyle bir hak tanınmasının
nedeni, imtiyazcının yürüttüğü kamu hizmetinin devamına dair kamu
yararıdır. Elektronik haberleşme sektörüne ait imtiyaz sözleşmeleri,
idare hukukundaki imtiyazlara ilişkin genel hükümlerden yetkilendir-
me ücreti bakımından farklılık göstermektedir. Genel olarak imtiyaz-
larda, imtiyaz sahibinin aldığı imtiyaz karşılığında bir ücret ödememe-
si esastır. Elektronik haberleşme sektöründeki imtiyazlarda ise, 406
sayılı Telgraf ve Telefon Kanununun mülga 2 nci maddesinin (e) bendinin
yedinci alt bendinde yer alan “imtiyaz sözleşmesi… karşılığında belli bir
ücret ödenip ödenmeyeceği ve ödenecek ise bunun miktarı “hükmü uya-
rınca yetkilendirme ücreti öngörülmüş olup, mevcut imtiyaz sözleş-
meleri, yetkilendirme ücreti karşılığında verilmiştir. Mevcut imtiyaz

KAMU DENETÇILIĞI KURUMU 367