Page 149 - Sporda Hak İhlalleri ve Denetim

SPORDA HAK İHLALLERİ VE DENETİM

standart olarak aramaktadır. UEFA’nın insan haklarını bütün faaliyetlerinde
ulaşılması ve riayet edilmesi geren bir standart olarak benimsemesi Türkiye
bakımından daha doğrudan sonuçlar doğurmaktadır. Zira Türkiye 2024 Avru-
pa Futbol Şampiyonasına aday iki ülkeden biridir ve bu organizasyonun yapıl-
masını üstlenmek üzere UEFA’ya yeterliliklerine ilişkin bir dosya sunacaktır.
İşte söz konusu teklif dosyasında insan haklarına riayet performansına iliş-
kin bir kısım bulunmaktadır. Bu kapsamda UEFA önce 2014 Avrupa Şampiyo-
nası Turnuva Gereklilikleri Belgesinde insan hakları standartlarını bir koşul
olarak öne sörmüş ve aday ülkelerden nasıl bilgiler talep ettiğini açıklamıştır.
Anılan belgede insan hakları kavramından ne anlaşılması gerektiğini belirt-
miş ve sonrasında İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber İlkeleri ile Birleşmiş
Milletlerin temel insan hakları sözleşmelerini zikretmiştir. UEFA teklif ve-
receklerin ve ev sahibi ülkenin federasyonunun (yani TFF) anılan sözleş-
melere riayet etmesinin zorunlu olduğunu özellikle vurgulamıştır. Ülkeler
44
2014 adaylığı için sunacakları tekliflerde bu çerçevede insan haklarına riayet
performanslarını göstereceklerdir. UEFA teklif şartnamesinde bu koşulları
sorular halinde formülleştirmiştir. UEFA’nın Türkiye’den (ve diğer aday ülke-
den) insan haklarına ilişkin olarak yanıt beklediği sorular temelde Birleşmiş
Milletler insan hakları sözleşmelerine riayetin nasıl ve hangi makamlar ara-
cılığıyla sağlandığında odaklaşmaktadır. UEFA ayrıca, Türkiye’nin İş Dünyası
ve İnsan Hakları Rehber İlkelerinin ulusal düzleme aktırılmasına yönelik bir
stratejiye sahip olup olmadığı hususunda da bilgi talep etmektedir.
45
Buna göre insan haklarına riayet, Avrupa Futbol Şampiyonasını düzenlemek
bakımından karşılanması gereken koşullardan birisidir.

UEFA ayrıca 30 Mayıs 2018 tarihinde Avrupa Konseyi’yle işbirliğine giderek, Av-
rupa futbolunun ve giderek sporunun yönetiminde insan hakları, dürüstlük, iyi
yönetişim, müsabaka güvenliği ve büyük turnuva organizasyonu konularında
mutabakata varmıştır. Bu kapsamda, sporda şiddet, doping ve müsabaka so-
nuçlarının etkilenmesi (şike) gibi futbolun önündeki büyük tehditlere karşı iş-
birliği yapılması gerektiğinden anlaşılmış olup söz konusu mücadelenin uygun
hukuki çerçevelerin ve kamu makamları ile spor örgütleri arasında eşgüdümle
sağlanacağı belirtilmiştir. Mutabakat metnine göre, futbol uyuşmazlıklarının
46
tahkim yoluyla çözümünün Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi gibi insan hakları
standartlarına uygun işlemesi gerekliliği hem UEFA hem de Avrupa Konseyi
tarafından açıkça tanınmıştır (md. 1.6; Ancak bkz. ve krş. Md. 6). Bu noktada
mutabakat metninin uluslararası spor adaleti kavramına yer verdiğini özellikle
vurgulamak gerekmektedir.

44 UEFA, EURO 2024 Tournament Requirements, 17/03/2017, Sector 03, 3 (Human Rights).
45 UEFA, EURO 2024, Bid Dossier Template, 20/04/2017. Sector 03, 3, Question 18.
46 Memorandum of Understanding Between the Council of Europe and the Union of European
Football Associations (UEFA), 30 May 2018.

2 MART 2018, ANKARA 149