Page 147 - Sporda Hak İhlalleri ve Denetim

SPORDA HAK İHLALLERİ VE DENETİM

Gayrimenkul edinimi ve barınma hakkı: “FIFA müsabakaları için altyapı inşası
ile üye kuruluşlarca FIFA fonlarıyla altyapı inşası sıklıkla gayrimenkul edinimi-
ni kapsamaktadır. FIFA, gayrimenkul ediniminin temelde ilgili müsabakaya ev
sahipliği yapan devletin ya da projeden sorumlu üye kuruluşun sorumluluğu
olduğunun farkında olarak, gayrimenkul ediniminin kamulaştırmayı gerektir-
diği ve özellikle süreç içerisinde bireylerin yeniden yerleştirildiği durumlarda
uluslararası insan hakları standartlarına saygı duyulmasını beklemekte ve
teşvik etmektedir.” 39

Ayrımcılık: “ayrımcılık saha içi ve dışında dünya futbolu bakımından bir so-
run oluşturmaktadır. FIFA kurumsal yapısı içinde ve tüm faaliyetleri boyun-
ca ayrımcılıktan bağışık bir çevre yaratma çabasındadır. FIFA, Statüsünün 4.
Maddesinde tanımlanan her biçimiyle ayrımcılığı etkin denetleme ve icra me-
kanizmalarıyla ele almaktadır. FIFA Statüsü madde 4, bir ülkeye, özel kişiye
veya birey grubuna karşı ırk, ten rengi, etnik, ulusal veya sosyal köken, top-
lumsal cinsiyet, engellilik, dil, din, siyasi görüş veya herhangi bir başka görüş,
zenginlik, doğum veya başkaca bir statü, cinsel yönelim veya herhangi başka
bir sebep temelinde her biçimiyle ayrımcılığı yasaklamaktadır. Dahası FIFA,
toplumsal cinsiyet temelli ayrıştırıcı etkilerin tespiti ve ele alınması hususu ile
toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesi ve cinsel taciz de dahil olmak üzere
her biçimiyle tacizin engellenmesini özellikle vurgulamaktadır.” 40

Emniyet: FIFA etkinliklerine katılan veya bu etkinlikler içinde başkaca bir şekil-
de yer alan ya da bu etkinliklerden etkilenen kişilerin güvenlik ve emniyetinin
sağlanması, seyahat, ifade ve toplanma özgürlüğü gibi belli başlı temel hakla-
ra etki edebilir. FIFA, bu tarz bir etkiyi en aza indirmek konusunda süregiden
çabaları hakkında ilgili ev sahibi ülke hükümetleri ve özel sektör kuruluşları
ile ilişki kurmayı ve meşru güvenlik mülahazalarını dikkate alarak bu etkinin
sistemin amacı Dünya Kupası stadyum inşaatlarının işçi haklarına uygun şekilde yürütülüp yü-
rütülmediğinin denetlenmesidir. Özellikle yerel sendikaların katılımıyla inşaat alanlarının yerinde
denetimine dayanmaktadır. Her bir yerinde denetimden sonra, yüklenici şirketlere çalışma koşul-
larını nasıl daha iyi hale getirebilecekleri hususunda rapor verilecektir. Söz konusu rapor FIFA’ya
ve Rusya’nın Dünya Kupasını organizasyonundan sorumlu kurumuna ve eğer çalışanların hayatını
veya sağlığını tehdit eden bir durum varsa, Rusya’nın ilgili makamına da tevdi edilecektir. 14 Ha-
ziran 2017 itibariyle, 58 yerinde denetim yapılmıştır. Katar dahi 2022 Dünya Kupası için yapılan
inşaatlarda çalışan Nepal, Hindistan ve Bangladeşli göçmen işçilerin haklarının ve çalışma koşul-
larının iyileştirilmesi için denetleme sistemi kurmuştur. Bilindiği üzere, dünya kupasının Katar’a
verilmesi FIFA’nın çok eleştirilmesine yol açmıştı. Kafala sisteminin mevcudiyeti de eleştirilerin
dozajını arttırmıştı.
39 FIFA’s Human Rights Policy, May 2017 Edition, sf:6.
40 FIFA’s Human Rights Policy, May 2017 Edition, sf:6.
FIFA Mayıs 2015’te Ayrımcılığa Karşı İzleme Sistemini kurmuştur. Bu sistem, her bir maçı izleyen
ve ayrımcı olay riskini arttıran durumları tespit eden bağımsız gözlemciler üzerine kuruludur. Ba-
ğımsız gözlemcilerin hazırlayacağı raporlar üzerine FIFA disiplin işlemleri başlatabilir ve üye fede-
rasyonlara/derneklere cezai yaptırımlar uygulayabilir. Örneğin, 2018 Dünya Kupası eleme maçları
sırasında taraftarlarca yapılan homofobik tezahürat neticesinde çok sayıca Latin Amerika federas-
yonu çeşitli cezalara maruz kalmıştır. FIFA ayrıca kadına karşı ayrımcılığın ortadan kaldırılması
destelemekte, kurullarında kadın üye kontenjanı ayırmaya çalışmaktadır.

2 MART 2018, ANKARA 147