Page 151 - Sporda Hak İhlalleri ve Denetim

SPORDA HAK İHLALLERİ VE DENETİM

İş Dünyası ve İnsan Hakları Rehber Kuralları’nın dayandığı hukuki temel ve
bu kuralların hukuki etkisi ile tebliğimizin önceki kısımlarında Avrupa İnsan
Hakları Sözleşmesi çerçevesinde TFF’nin (ve bağlı kurulların) ve nihayetinde
Türkiye’nin insan hakları sorumluluğuna ilişkin hukuki temel arasında bazı
farklılıklar bulunmaktadır. Buna göre, TFF (ve bağlı kurullar) hem Avrupa İn-
san Hakları Sözleşmesi ile bu Sözleşmeye riayeti denetleyen AİHM bakımından
hem de Birleşmiş Milletler İş Dünyası ve Rehber İlkeleri bakımından ayrı ayrı
insan hakları sorumluluğuna tabidir. Her iki farklı yükümlülük kaynağı bakı-
mından TFF’nin insan hakları üstlenimleri farklılaşabilmektedir.

Diğer yandan, somut örnekleriyle gösterildiği üzere, FIFA ve UEFA’nın benim-
sediği insan hakları anlayışı, Birleşmiş Milletlerin klasik insan hakları sözleş-
melerini kapsamaktadır. Bu sözleşmelerin yapısı ve sözleşmelerle kurulan
denetim organlarının işleyişi, AİHS’in mimarisi ve AİHM’in işleyişiyle benzerlik
göstermektedir. Bu yönüyle, FIFA ve UEFA’nın benimsediği insan hakları anlayı-
şıyla Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi temelinde açığa çıkan TFF’nin (ve giderek
Türkiye’nin) insan hakları sorumluluğu örtüşmektedir. Son tahlilde, FIFA ve UE-
FA’nın benimsediği insan hakları anlayışı, TFF’ye çok daha geniş yükümlülükler
yüklemektedir.
TFF’nin insan hakları konusunda ilk yapması gereken, Statüsüne insan hak-
ları üstlenimi açıkça Statüsünde tanımasıdır. Bu tanıma, zaten takip etmesi
gereken FIFA ve UEFA mevzuatının bir gereğidir. TFF’nin acilen kurumsal ya-
pılanmasının her boyutun bakımından insan haklarına riayet durumunu siste-
matik şekilde açığa çıkarması gerekmektedir. Bu amaçla, Birleşmiş Milletler
tarafından üretilen İnsan Hakları Evrensel Bildirisi, Medeni ve Siyasi Haklar
Sözleşmesi, Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi ile Uluslararası
Çalışma Örgütü’nün ürettiği insan hakları belgeleri çerçevesinde ayrıntılı bir
değerlendirme raporu hazırlanmalıdır. Buna ek olarak, TFF’nin işbirliği yaptığı
kişi, kurum ve kuruluşların insan haklarına uygun iş modelleri yürütmesini
sağlamak üzere gerekli koordinasyon yapılanmasını kurmalıdır. Bu amaçla,
tıpkı FIFA gibi, TFF’nin de bağımsız bir insan hakları danışma kurulu kurması,
üstlenimlerinin açıklandığı bir insan hakları politika metni benimsemesi, fut-
bol alanındaki insan hakları ihlali iddialarının kendisine iletileceği bir şikayet
mekanizması kurması gerekmektedir. TFF ayrıca, UEFA ile Avrupa Konseyinin
yaptığı işbirliği çerçevesinde, hukuk kurullarının (Uyuşmazlık Çözüm Kurulu,
Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu, Amatör Futbol Disiplin Kurulu ve Tahkim
Kurulu) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi-
nin adil yargılanma hakkı hususunda benimsediği standartları içselleştirmesi
gerekmektedir. Hukuk kuralları üyelerinin insan hakları alanında bilgi sahibi
olmaları bir atanma gerekliliği olarak talimatlara işlenmeli, başta sekretar-

2 MART 2018, ANKARA 151