Page 190 - Türkiye'deki Suriyeliler - Özel Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

TESPİT VE ÖNERİLER

BMMYK’nın da açıkladığı üzere Türkiye 2015 yılından bu yana dünyada en fazla
mülteci barındıran ülke haline gelmiştir. Her ne kadar Anadolu toprakları, iradi ya da
zorunlu kitlesel insani hareketliliğe alışkın olsa da, 2011 yılından günümüze devam
etmekte olan türde ve yoğunlukta bir insani kriz, ilk kez yaşanmaktadır. Krize kaynak
olan Suriye’de rejim karşıtı gösteriler, kısa süre içinde ülke geneline yayılmış; artan
şiddet olaylarının sonucunda oluşan devasa mülteci krizi karşısında Türkiye evrensel
insan hakları ile uyumlu bir biçimde zulümden ve savaştan kaçanlara “açık kapı politikası”
ile sınırlarını açmıştır. Krizin bütün tahminleri aşan ölçüde büyümesi ve gelen mülteci
sayısının milyonları bulması, sürecin yönetilmesini zorlaştırmıştır. Yedinci yılına giren
kriz, Türk toplumunun mültecilere kucak açması ve devletin bütün kurumlarının
olağanüstü çabaları ve fedakârlıkları sayesinde büyük ölçüde başarı ile yönetilmiştir.

29 Nisan 2011 tarihinde 252 kişilik kafile ile başlayan Suriyelilerin göçü, Aralık
2017 tarihi itibari ile sadece geçici koruma altına alınan Suriyelilerle bile 3.412.368’e
ulaşmıştır. Kayıtlama süreci devam ettiği için, bu sayının da artış eğilimi içinde olduğu
haftalık güncellenen sayılardan da gözlenmektedir. Türkiye’de bulunan Suriyeli olmayan
mültecilerin sayıları da Nisan 2011 sonrasında olağanüstü artış göstermiştir. 2011-2016
yıllarında Suriyelilerin açtığı kapıyı kullanarak çoğunlukla Afganistan, Irak, Pakistan
gibi ülkelerden Türkiye’ye uluslararası koruma arayışıyla birçok yabancı da gelmiş olup,
bu dönem aralığında Ülkemize gelen uluslararası koruma başvuru sahibi sayısı yaklaşık
242.425’tir. 2018 yılı itibarıyla Türkiye’deki toplam mülteci sayısı 3,5 milyonu aşmıştır. 157
Hem Suriyeliler hem de diğer ülkelerden gelenler için kayıtlama sürecinin ve
geçen yıllara göre çok minimal düzeye inmiş olsa da Türkiye’ye girişlerin devam
ettiği hususları dikkate alındığında, karşı karşıya kalınan dramın boyutları daha iyi
anlaşılabilmektedir. 2015 yılından bu yana dünyanın en fazla mülteci barındıran ülkesi
haline gelen Türkiye’de 80,8 milyonluk nüfusun yaklaşık % 4,4’ü seviyesinde mülteci
bulunmaktadır. Avrupa başta olmak üzere neredeyse bütün gelişmiş ülkelerin uluslararası
hukuk ilkeleri ve vicdani duyarlılıkları bir tarafa bırakarak sonuna kadar “korumacı”
tedbirler aldığı bir dönemde, Türk toplumunun ortaya koyduğu hüsnüniyet ve yüksek
toplumsal kabul ile kamu kurumlarının olağanüstü çabaları, bu kadar hızla gelişen ve
insanlık dramı boyutuna ulaşan bir krizin neredeyse sorunsuz olarak günümüze kadar
gelmesini sağlamıştır. Ülkelerinde 5-10 bin mülteciye bile tahammülü olmayan pek çok
gelişmiş ülkenin olduğu dünyada, barınmadan güvenliğe, eğitimden sağlığa, psikososyal

157 İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 15 Şubat 2017’de yapılan Göç Politikaları Kurulu” toplantısında, Türkiye’deki
toplam mülteci sayısını 3.551.078 olarak vermiştir. İçişleri Bakanlığı internet sayfası: https://www.icisleri.gov.tr/
icisleri-bakani-suleyman-soylu-turkiye-hic-kimseyi-kapidan-cevirmemistir; erişim tarihi: 15/02/2017.

190 TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER ÖZEL RAPORU