Page 194 - Türkiye'deki Suriyeliler - Özel Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

konusunu, T.C. Kamu Denetçiliği Kurumu’nun milletin vicdanı/savunucusu olmak rolü
ve anayasal bir kurum olmanın sorumluluğu ile ortaya koyma niyetindedir. Bu raporda
genel bir stratejiye katkı olması beklentisi ile ortaya konulan tespit ve politika önerileri,
kısmen spesifik-özel kurum ve alanlara yönelik olarak yapılandırılmış olsa da, bütüncül
bir politikanın çerçevesini çizme gayretini ortaya koymaktadır. Bu çerçevede KDK’nın
incelemeleri, araştırmaları, kamu kurumlarından gelen verilerden elde ettiği bilgiler ve
saha ziyaretlerinden hareketle aşağıdaki genel-özel tespitler ve politika önerileri ortaya
konulmuştur.
I. İdari ve Yasal Düzenlemeler

A. Süreç Yönetimi, Bütüncül ve Sürdürülebilir Bir Göç ve Koruma Politikası ve
Strateji Oluşturulması

Dünya tarihinde ender, Türkiye tarihinde ilk kez bu boyutta yaşanan Suriye kaynaklı
kitlesel göç konusunda kararlı ve kapsamlı politikalar geliştirebilmek için, sürecin
bundan sonra nasıl gelişeceğine yönelik sağlam öngörülerde bulunmak gerektiği açıktır.
Nisan 2011’den bu yana Türkiye’de bulunan ve sayıları 3,4 milyonu aşan Suriyelilerin
ülkelerine geri dönüp dönmeyecekleri sorusunun kolay bir cevabı bulunmamaktadır. Bu
da kararsızlıklara neden olmakta, köklü ve kalıcı adımların atılmasına engel olmaktadır.

Örneğin Türkiye’deki Suriyeli çocuklara verilecek eğitim dili ve içeriği, geri dönüş
konusundaki kanaatlerle şekillenmektedir. Kuşku yok ki, Suriye’de barış ve istikrarın
temini ve bütün Suriyelilerin ülkelerine dönmeleri hem Suriyelilerin hem de içinde
yaşadıkları toplumların başta gelen arzusudur.
Yapılan pek çok araştırma Suriyelilerin de barışın tesis edilmesi sonrasında ülkelerine
dönmek istediklerini göstermektedir. Onun için sürece yön verenlerin, çok net ve kesin
bir dille “Suriyeliler Türkiye’de kalıcıdır” ya da “Suriyeliler dönecektir” demeleri mümkün
ve doğru değildir. Bu nedenle, farklı alternatifleri olan ve Suriye’deki gelişmeleri dikkate
alan “dinamik bir süreç yönetimi” gerekmektedir.

Türkiye’deki Suriyelilerin geri dönmeleri bütün taraflar için en ideal çözüm olsa da
bunun gerçekleşmesinin pek çok dışsal faktöre bağlı olduğu bilinmektedir. Bu nedenle
geri dönüş seçeneğinin ne kadar gerçekçi olduğu tartışılabilir. Ancak burada asıl önemli
olan husus, geri dönüş söz konusu olduğunda Türkiye’nin neler yapacağı ile kalıcılık söz
konusu olduğunda yapılacaklar arasındaki önemli farklılıklardır. Yani, eğer Suriyelilerin
ciddi bir bölümü Türkiye’de sürekli kalacaksa, Türkiye’nin zaman kaybetmeden kapsamlı
uyum politikaları geliştirmesi ve uygulaması gerekmektedir. Zira kalıcılığa hem Suriyeli
toplumun hem de Türk toplumunun yeterince hazırlanmaması, çok yönlü ciddi

194 TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER ÖZEL RAPORU