Page 195 - Türkiye'deki Suriyeliler - Özel Rapor

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

sorunlara da yol açabilecektir. Kapsamlı uyum politikalarının mültecilerin Suriye’ye
dönüş eğilimlerini törpüleme riski olduğu da açıktır. Ancak ülke nüfusunun % 4’ünü
bulan bir nüfus ile bir arada yaşamanın zorunlu hale gelmesi durumunda, “kalıcılığı
teşvik etmeme” gerekçesi ile ertelenen politikaların maliyetleri daha da yüksek olacaktır.
Bunun için, dönüşü de kalıcılığı da dikkate alan dinamik bir süreç yönetimi kadar,
her geçen gün daha da güçlenme eğiliminde olan kalıcılık ihtimalinin göz önünde
bulundurulmasının uyuma yönelik kapsamlı strateji geliştirmek bakımından gerekli
olduğu düşünülmektedir.

Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin çok önemli bir bölümünün artık Suriye’ye geri
dönüşünü zorlaştıran pek çok faktör bulunmaktadır:

1. Suriye’de barışın ve huzurun tesis edilmesi hala yakın ve orta gelecekte mümkün
görünmemektedir.
2. Barış tesis edilse bile harabeye dönmüş ve her bir grubun bir diğerinin düşmanı
olduğu çatışmacı ve tedirginlik yaratan miras, Suriye’nin her bir ferdine
yansıyacaktır.

3. Kitlesel göçler konusunda yapılan bütün çalışmalar, eğer sorun (savaş) kısa zaman
içinde bitmezse ve mülteciler sınır bölgesinde değilse, dönmelerinin zorlaştığını
göstermektedir. Türkiye’deki Suriyelilerin her geçen gün daha fazlasının Suriye
sınırındaki bölgelerden Türkiye’nin iç ve batı bölgelerine yönelmeleri ve artık
buralarda yaşam kurmaları önemli bir değişim anlamına gelmektedir. Dönme
isteği devam etse bile sosyolojik gerçeklik, dönüşü zorlaştırmaktadır.

4. Kamplarda yaşayanlar içinde geri dönüş istekleri her zaman daha yoğun yaşanır.
Ancak Türkiye’deki Suriyelilerin sadece % 7,45’i kamplarda yaşamaktadır. Kalan
3 milyonun üzerindeki Suriyelinin 81 ilin tamamına yayılarak kendilerine yaşam
kurmaları, duygusal bağlamda da dönüşü zorlaştıran bir rol oynamaktadır.

5. Bir kısmı 6 yıldan fazla bir süredir Türkiye’de bulunan ve % 92’lik bir bölümü
kentsel alanlarda yaşayan Suriyeliler, hayata tutunmak konusunda büyük çaba
göstermektedirler. Suriyeliler iş dünyasının içine girmiş, kısmen Türkçe öğrenmiş,
çocuklarını okula göndermiş, komşu, arkadaş vb. sosyal ilişkiler geliştirmişlerdir.
5- 6 yıllık süreler insan hayatı için son derece uzun zaman dilimleridir ve gelecek
planlamaları için etkileri bulunmaktadır. Suriyeliler kendilerini Türkiye’de
güvende hissediyorlarsa; kazançları az da olsa bir işleri, yaşayacak ortalama
mekânları (evleri) ve çocuklarını gönderebildikleri okulları varsa, -savaş bitse
bile- dönmeleri oldukça zor olacaktır. Suriyelilerin yaşama tutunmalarının önemli

TÜRKİYE’DEKİ SURİYELİLER ÖZEL RAPORU 195