Page 288 - temel-haklar

kullanamaz. Malik, malını haksız olarak elinde bulunduran kimseye
karşı istihkak davası açabileceği gibi, her türlü haksız el atmanın ön-
lenmesini de dava edebilir. Ancak, mülkiyet hakkının kullanımının da
sınırları vardır. Bu sınırlar ulusal ve uluslararası yasalar ile çizilmiştir.

39) 1982 Anayasası Madde 35 “Herkes, mülkiyet ve miras hakları-
na sahiptir. Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir.
Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.”

40) İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 17 “1. Her-
kesin tek başına veya başkalarıyla ortaklaşa mülkiyet hakkı vardır. 2. Hiç
kimse keyfi olarak mülkiyetinden yoksun bırakılamaz”,
41) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Ek 1 Numaralı Proto-
kol Madde 1 “Her gerçek ve tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına
saygı gösterilmesini isteme hakkı vardır. Bir kimse, ancak kamu yararı se-
bebiyle ve yasada öngörülen koşullara ve uluslararası hukukun genel ilke-
lerine uygun olarak mal ve mülkünden yoksun bırakılabilir. Yukarıdaki hü-
kümler, devletlerin, mülkiyetin kamu yararına uygun olarak kullanılmasını
düzenlemek veya vergilerin ya da başka katkıların veya para cezalarının
ödenmesini sağlamak için gerekli gördükleri yasaları uygulama konusunda
sahip oldukları hakka halel getirmez.”
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Ek 1 Numaralı Protokol’ün 1 inci
maddesinde açık bir tanım verilmeksizin “malların masuniyeti”nden
söz edilmiş ayrıca hukukun genel ilkeleri çerçevesinde kişinin “mül-
künden mahrum edilebileceği” belirtilmiştir. Bu yaklaşım, mülkiyet
hakkının kapsamının ve elde ediliş yöntemlerinin ulusal hukuklara
bırakıldığını, kısıtlamaların ise ulusal düzenlemeleri de aşarak, genel
ilkeler doğrultusunda yürütüleceğini benimsemiştir.

Aynı maddenin devamında ise , “mallar, vergiler, diğer yükümlü-
lükler ve para cezaları” sözcükleri geçmektedir. Ayrıcalıkları belirtmek
amacıyla da yazılmış olsa, bu kavramların da mülkiyet hakkının öğele-
ri arasında düşünüldüğü anlaşılmaktadır.
42) Mülkiyet hakkının protokole koşut olarak AİHM’nin yo-
rumunun dört alt başlık altında değerlendirilmesi yapıldığında;
a) Mülkiyet Hakkının Kazanılması

Mahkeme kararlarında, mülkiyet hakkının kazanılmasının Sözleş-
me güvencesi altında bulunmadığı vurgulanmaktadır. Gerçekten de,

KAMU DENETÇILIĞI KURUMU 283