Page 289 - temel-haklar

protokolün 1. maddesi, var olan, edinilmiş bir hakkın kullanımı ve
korunmasıyla ilgilidir. Protokol, gelecekte elde edilecek malvarlığıyla
ilgili güvenceler içermemektedir.
b) Mülkiyet Hakkının Barışçıl Kullanımının Sınırlandırılma-
sı
Mahkeme, üye ülkelere, hakkın özünü ortadan kaldırmamaları ko-
şuluyla, izledikleri ekonomik ve siyasal politikalar doğrultusunda mül-
kiyetin barışçıl kullanımını sınırlandırmaları açısından oldukça geniş
yetkiler tanımaktadır. Mahkeme, bu konularda en doğru değerlendir-
melerin ulusal organlarca gerçekleştirileceği görüşündedir. Mülkiyetin
kullanımına getirilen sınırlamalara karşı ulusal yargı yolu kapatılmışsa
ya da bu anlama gelebilecek kısıtlama ve engeller konulmuşsa, Mahke-
me, Sözleşme’nin bütünlüğü doğrultusunda yargısal denetimini sür-
dürmektedir.
c) Mülkiyet Hakkının Sonlandırılması
Protokol’ün 1 maddesinin 1. Paragrafında belirtildiği gibi devletler,
kamu yararı amacıyla ve yasa ile mülkiyet hakkını sonlandırabiliyorlar.
Mahkeme, kamu yararının belirlenmesinde de ulusal organların ön-
celiğini ve etkinliğini benimsiyor. Açıkça hakkın kötüye kullanılması
niteliğinde değil ise, ulusal organlarca kamu yararına uygun görülen
işlemler, Mahkemece de Sözleşme’ye uygun bulunmaktadır. Mal-
varlığından yoksun bırakılan kişinin zararlarının, yitikleriyle
orantılı bir bedel ödenerek giderilmesi gerekmektedir.
Mahkeme, ulusal yargı kararlarının geciktirilmesi ya da hiç
uygulanmaması yoluyla mülkiyet hakkı yönünden kişilere ve-
rilen zararları, açık sözleşme ihlalleri olarak değerlendiriyor.
d) Mülkiyet Hakkının İçeriği

Geleneksel hukuk anlayışında olduğu gibi, ulusal yasalarımızda da
mülkiyet hakkı, belli bir malvarlığı üzerindeki egemenlik biçiminde
algılanıyor. Malvarlığı, genellikle birtakım somut nesnelerden oluşu-
yor. Bu konudaki en kapsamlı tasnif, taşınır ve taşınmaz mallar ayrımı
oluyor. Önalım, geri alım, kullanma, oturma, yararlanma, taşınmaz
yükümlülüğü gibi tapu siciline işlenen haklar, doğrudan doğruya mül-
kiyet hakkı kapsamında değerlendirilmiyor. (Av. Güney Dinç, İzmir
Barosu Dergisi Sayı 69, 2004)

284 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU