Page 292 - temel-haklar

Her türlü taşınır ve taşınmaz mallar ile alacaklar, parasal değeri
olan birikimler mülkiyet hakkı kapsamında değerlendirilmektedir.
b) Mülkiyet hakkına bir müdahalenin yapılıp yapılmadığı

Koruma, kural olarak gelecekteki beklentilere değil, edinilmiş hak-
lara yöneliktir. Mülkiyet hakkına el atılması, genellikle üç türlü olmak-
tadır. Mülkiyetten yoksun bırakma, kullanımın sınırlandırılması ve
hakkın özüne yönelik müdahaleler.
Mülkiyet hakkını etkileyen girişimlerin doğrudan kamusal organ-
lar eliyle uygulanması gerekmemektedir. Bireyler arasındaki uyuş-
mazlıkların çözümündeki hukuka aykırılıklar ya da çözümsüzlüğün
kurumlaştırılması gibi durumlar kamusal erklerin işleyişi ile bağlantılı
olduğundan bu tür olayların sorumluluğu da ilgili devletlere ait bulun-
maktadır. Egemenlikleri altındaki bölgelerde mülkiyet hakkına saygı-
yı, malların dokunulmazlığını sağlamak devletlerin görevidir.

c) Müdahalenin yasal ve hukuksal temelleri olup olmadığı
AİHM, haklara yönelen kamusal müdahaleleri değerlendirirken,
öncelikle ulusal hukuktaki temellerini araştırmaktadır. Böylece iç hu-
kukta dayanağı bulunmayan gelişi güzel uygulamaları önlemeyi amaç-
lamaktadır. Ulusal hukuka aykırı düşen el atmalar, Sözleşme hukuku-
na da uyumlu bulunmamaktadır.
d) Müdahalenin genel çıkarlara ve kamu yararına yönelik
yapılıp yapılmadığı
Bu aşamada el atmanın amacı araştırılmaktadır. İzlenen amaç açı-
sından keyfiliğin önlenmesi, işlemin kamu yararına ve toplumun genel
çıkarlarına yönelik olmasıyla sağlanmaktadır. Ancak, Mahkeme, kamu
yararı ölçütlerini ve önceliklerini belirlemekte en doğru değerlendir-
melerin ulusal organlarca yapılabileceği görüşündedir.
e) Müdahalenin orantılı olup olmadığı.

Uluslararası denetimin özü bu nokta üzerinde yoğunlaşmaktadır.
Mahkeme’ye göre “ …bireyi mülkiyet hakkından yoksun kılan önlemin
yasalarla korunan kamu yararına yönelmiş olması yeterli değildir. Aynı
zamanda başvurulan amaç ile izlenen yöntem arasında adaletli bir
dengenin kurulmuş olması gerekir. (Ashingdane / İngiltere 1985)”
(Av. Güney DİNÇ, İzmir Barosu Dergisi Sayı 69, 2004).

KAMU DENETÇILIĞI KURUMU 287