Page 131 - yargi-ozel-raporu

kemelerinde görev yapacak hâkimler, üç yıl süreyle başka bir yere
atanamama gibi, birtakım ek güvencelere sahiptir. Yine bu mahke-
melerde çalışan savcılara başsavcı tarafından başka bir iş verilemedi-
ğinden eşitsizliğe yol açılmaktaydı. Anılan Kanun hükmü ile aynı
statüdeki yargıç ve savcılar arasında ayrım yapıldığından eşitlik ilkesi
ile Anayasa ve Sözleşme ihlal edilmiştir.
11.1.4. Yargı Birliği İlkesi Açısından

(204) Anayasanın 142 nci maddesinin “kanunsuz usul olmaz” il-
kesi, yargı birliğini gerekli kılmaktadır. Aynı biçimde Anayasanın 2
nci maddesinde yer alan “hukuk devleti” kavramı da yargı birliğini
içine almaktadır. Ülkede birden fazla yargının bulunması demek bir-
den fazla egemenliğin olduğu anlamına gelmektedir. Bir uyuşmazlık
aynı anda birden fazla yargı organı tarafından yargılanmamalıdır.
Anayasaya göre yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız
mahkemeler tarafından kullanılmaktadır. Özel yetkili ağır ceza mah-
kemelerinin yargı birliğini zedelediği hususunda kuşku bulunma-
maktadır. Bu mahkemeler yapı olarak genel mahkemelere göre farklı
suçlardan doğan yargılamaları, farklı usullere göre yürüten mahke-
melerdir. Bunların genel mahkemelerin sistemine dâhil edilmesi,
aynı alanda farklı usullerin uygulanması neticesini doğurmuş ve aynı
görevi ifa eden mahkemeler arasında yetki farkına neden olmuştur.
Adalet Sistemimizin Sorunları, İyileştirilmesi ve Güvenilirliğinin Artırılması Hakkında Özel Rapor
11.1.5. Bağımsız Mahkeme Hakkı Açısından

(205) Sanık her türlü etkiden uzak, bağımsız bir mahkemede yargı-
lanmayı isteyebilmelidir. AİHM’e göre, bir yapının mahkeme olarak
nitelendirilebilmesi için, bütün kurum ve kuruluşlardan bağımsız
olması gerekmektedir. DGM’lerin nitelik olarak bağımsız bir yapısı
bulunmamaktaydı. Zira bu mahkeme üyeleri arasında askeri hâkim-
ler vardı. Bu hâkimler yürütme organından emir alan orduya men-
sup hâkimlerdi. Ayrıca bu hâkimler askeri disipline tabi olarak gö-
revlerini ifa ettikleri gibi haklarında sicil fişi düzenlenmekteydi. Bu
hususlar hem adil yargılanma hem de bağımsız mahkeme hakkını
ihlal etmektedir. AİHM, Türkiye’yi bu sebeplerle İncal–Türkiye ve
Zana–Türkiye davalarında mahkûm etmiştir. Bu gelişmeler üzerine
1999 yılında Anayasa değişikliği yoluna gidilerek, askeri hâkim üye-
ler DGM’den çıkarılmıştır. DGM’lerin yerine kurulan özel yetkili

104