Page 454 - kdk_yillik_rapor2018

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Başvuruya ilişkin olarak verilen Gönderme Kararı 194 neticesinde; Uluslararası Koruma
Daire Başkanlığınca iletilen yanıtta; yabancı ve ailesinin 02/05/2018 tarihinde
uluslararası koruma başvurularının kayıt altına alındığı ve yabancı kimlik numaralarını
içerir uluslararası koruma başvuru sahibi kimlik belgelerinin kendilerine verildiğinin
tespit edildiği bildirilmiştir.
6.15.1.9 Pasaport İptali ve Yurt Dışı Çıkış Yasağı Uygulaması

Savaş, seferberlik, sıkıyönetim ve olağanüstü hal hükümlerinin geçerli olmadığı olağan
dönemlerde, 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının “Yerleşme ve seyahat
hürriyeti” başlıklı 23 üncü maddesi değişik dördüncü fıkrasında kayıtlı, “Vatandaşın yurt
dışına çıkma hürriyeti, ancak suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle hâkim kararma
bağlı olarak sınırlanabilir.” hükmü uyarınca, vatandaşlar hakkında uygulanan yurt dışı
çıkış yasağı ancak bir hâkim kararına istinaden verilmektedir. Nitekim Anayasanın
bahse konu amir hükmü, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile düzenlenmiştir.
Kanunun “Adlî kontrol” başlıklı 109 uncu maddesinde, bir suç sebebiyle yürütülen
soruşturmada, bu Kanunun 100 üncü maddesinde belirtilen tutuklama sebeplerinin
varlığı halinde, şüphelinin tutuklanması yerine adlî kontrol altına alınmasına karar
verilebileceği, tutuklama yasağı öngörülen hallerde de adlî kontrole ilişkin hükümlerin
uygulanabileceği ve bu kapsamda da yurt dışına çıkma yasağı konacağı hüküm altına
alınmıştır.

Bunun yanı sıra Millî Güvenlik Kurulunun 20/07/2016 tarihli ve 498 sayılı tavsiye kararı
göz önünde bulundurularak, 21 Temmuz 2016 tarihli ve 29777 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan Bakanlar Kurulunun 2016/9064 sayılı kararı uyarınca, Anayasasının 120
nci maddesi ile 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanununun 3 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendi hükmü uyarınca, ülke genelinde, 21/07/2016 tarihi itibari ile
Olağanüstü Hal ilan edilmiştir. Bu uygulamanın süresi müteaddit defalar uzatılarak,
OHAL’e ilişkin uygulama ve tedbirlerin geçerliliği 18/07/2018 tarihi gece yarısına kadar
devam etmiştir.

OHAL döneminde çıkarılan Kanun Hükmünde Kararnameler vasıtası ile Fetullahçı
Terör Örgütü / Paralel Devlet Yapılanması (FETÖ/PDY) ile bağlantısı tespit edilen
gerçek ve tüzel kişiler hakkında alınan diğer tedbirler yanı sıra, gerçek kişilerin
pasaportları iptal edilmiş ve bu kişiler için yurtdışı çıkış yasağı konulmuştur. Bütün
bu tedbirlerin hukuki dayanağını, Anayasanın “Temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının
durdurulması” başlıklı 15 inci maddesinde kayıtlı “Savaş, seferberlik, sıkıyönetim veya
olağanüstü hallerde, milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler ihlal edilmemek kaydıyla,
durumun gerektirdiği ölçüde temel hak ve hürriyetlerin kullanılması kısmen veya tamamen
durdurulabilir veya bunlar için Anayasada öngörülen güvencelere aykırı tedbirler
alınabilir. Birinci fıkrada belirlenen durumlarda da, savaş hukukuna uygun fiiller sonucu
meydana gelen ölümler dışında, kişinin yaşama hakkına, maddi ve manevi varlığının

194 2018/4330 numaralı şikâyet başvurusu hakkında verilen 02/05/2018 tarihli Gönderme Kararı

2018 YILLIK RAPOR 453