Page 455 - kdk_yillik_rapor2018

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

bütünlüğüne dokunulamaz; kimse din, vicdan, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya
zorlanamaz ve bunlardan dolayı suçlanamaz; suç ve cezalar geçmişe yürütülemez;
suçluluğu mahkeme kararı ile saptanıncaya kadar kimse suçlu sayılamaz.” hükmü
oluşturmaktadır. Görüleceği üzere savaş, seferberlik, sıkıyönetim veya olağanüstü hal
dönemlerinde, yukarıda koyu renk ile belirtilen temel hak ve özgürlükler müstesna,
diğer hak ve özgürlüklerin kısmen veya tamamen durdurulabilmesi veya bunlar
için Anayasada öngörülen güvencelere aykırı tedbirler alınabileceği Anayasa ile
düzenlenmiştir.

Bu Anayasal dayanağa istinaden, OHAL döneminde çıkarılan KHK’lardan 673 sayılı
olanında, FETÖ/PDY ile bağlantısı tespit edilen ve ekli listelerde kamu görevinden
ihraç edilen kişilerin “eşlerinin” de pasaportlarının iptal edileceği düzenlenmiştir. Bu
kapsamdaki diğer KHK’larda ise pasaport iptalinin, sadece kamu görevinden ihraç
edilen ve kararnamelere ekli listede isimleri yer alan kişiler açısından geçerli olacağı
anlaşılmaktadır. Bunun yanı sıra 5682 sayılı Pasaport Kanununun “Pasaport veya vesika
verilmesi yasak olan haller” başlıklı 22 nci maddesine, 6758 sayılı Kanun ile yasalaşan
674 sayılı KHK'nın 23 üncü maddesiyle eklenen “ve terör örgütlerine aidiyeti, iltisakı
veya irtibatı belirlenen yurtdışındaki her türlü eğitim, öğretim ve sağlık kuruluşları ile
vakıf, dernek veya şirketlerin kurucu ve yöneticisi olduğu veya bu yerlerde çalıştığı İçişleri
Bakanlığınca tespit edilenlere” ibaresi ile OHAL dönemindeki KHK’lar ile kamudaki
görevinden ihraç edilen kişilere ilave olarak, FETÖ/PDY ile bağlantısı tespit edilen
tüm gerçek kişiler açısından pasaport iptali ve yurtdışı yasağı getirilmesine yönelik yasal
bir dayanak oluşturulmuştur. Daha somut bir ifade ile Anayasanın 15 inci maddesi
hükmüne istinaden, kamuda çalışsın, çalışmasın, FETÖ/PDY ile bağı tespit edilen
tüm Türk vatandaşlarının pasaportlarının iptali ve bu kişiler hakkında hâkim kararı
olmaksızın yurtdışı çıkış yasağı konulması yasal zeminde mümkün olabilmektedir.
Anayasanın 15 nci maddesi hükmüne istinaden, seyahat hürriyeti kısmen veya
tamamen durdurulabilmekte ve Anayasada öngörülen güvencelere aykırı tedbirlere
konu edilebilmektedir. Bu hürriyete yönelik kısıtlamaların temelinde, 5682 sayılı
Pasaport Kanunu ile 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu ve olağanüstü hal döneminde
çıkarılan ilgili kanun hükmünde kararnamelerin TBMM tarafından kabul edilerek
kanunlaştırılması yasal zemin oluşturmaktadır. Bu açıdan konu ele alındığında, OHAL
döneminde alınan pasaport iptali/yurtdışı çıkış yasağı uygulamasının yasal dayanağı
konusunda bir tereddüt bulunmadığı değerlendirilmektedir.
6.15.1.10 Başvuranın Pasaporttaki Yurt Dışı Çıkış Yasağı Şerhinin Kaldırılarak
Pasaportunun İade Edilmesi Talebi
Başvuran tarafından hakkında Dışişleri Bakanlığı Konsolosluk İşleri Genel Müdür
Yardımcılığının 24/10/2016 tarihli yazısı ile FETÖ/PYD üyesi olması iddiasıyla
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma başlatıldığı, yapılan soruşturma
neticesinde başvuranın suçsuz olduğu ve iftiraya uğradığı tespit edilerek hakkında

454 2018 YILLIK RAPOR