Page 197 - 2022-Yillik-Rapor-web

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

denetim faaliyetleri, genel sağlık sigortalılığı, yersiz ve fazla ödemeler, sigortalılık
süreleri, prim iadesi gibi konularda yoğunlaştığı görülmektedir.

Belirtmek gerekir ki, bu başlık altında yapılan başvurularda esas olarak Sosyal Güvenlik
Kurumu ilgili idare olmakla birlikte; ilgilisinin sosyal güvenlik hakkına erişebilmesi için
çalıştığı idarenin bir işlem tesis etmesinin gerektiği ya da bir sosyal güvenlik ödemesinin
yapılabilmesinin maluliyet, iş göremezlik gibi ilgililerin sağlık durumlarının tespiti
için sağlık kuruluşunun tıbbi mütalaasının bulunmasına bağlı olduğu durumlarda, bu
kurum ve kuruluşlar da ilgili idare kavramına dâhil edilmektedir. Bu halde, yapılan
incelemede ilgili kurum ve kuruluşlarla da Kurumumuz tarafından yazışma, görüşme
yapılmaktadır. Bu duruma örnek olarak; engelliliği nedeniyle vergi indiriminden
yararlanan sigortalının emekliliğinde engelliliğinin tespiti için Hazine ve Maliye
Bakanlığı Merkez Sağlık Kurulunun kararının gerekli olması, kamu görevlilerinin
emeklilik işlemlerinde emekliye sevk onayının aranması veya sigortalının malul olup
olmadığının tespiti için sağlık kuruluşunun uzman görüşüne başvurulması hususları
örnek verilebilir.

Buraya kadar yapılan açıklamalar, Kamu Denetçiliği Kurumunun sosyal güvenlik
hakkına ilişkin incelemesinin çerçevesini oluşturmakta olup, 2022 yılı içerisinde
inceleme konusu yapılan uyuşmazlıklara ilişkin değerlendirmeler ve tespitlere bundan
sonra başlıklar halinde yer verilecektir.
7.4.1.1 Emeklilik İşlemlerine Yönelik Uyuşmazlıklar

5510 sayılı Kanun’a göre sigortalı olanların emekli aylığına hak kazanma koşulları
Kanun hükümlerine, Kanun’un yürürlük tarihinden önce sigortalı olanların emekli
aylığına hak kazanma koşulları ise 506, 2925, 1479 ve 2926 sayılı Kanun hükümlerine
göre belirlenmektedir. Yine 5510 sayılı Kanun’un geçici 2’nci maddesinin yedinci
fıkrası uyarınca, Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten önce sigortalı olup, Kanun’un
yürürlüğe girdiği tarihten sonra aylık talebinde bulunanlardan, farklı sosyal güvenlik
kurumlarına tabi olanlara aylık bağlanmasına esas alınacak yasa hükümleri Mülga 2829
sayılı Kanun hükümlerine göre tespit olunmaktadır.

Bu doğrultuda mülga 2829 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasında,
birleştirilmiş hizmet süreleri toplamı üzerinden, ilgililere; son yedi yıllık fiili hizmet
süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan kurumca, hizmet sürelerinin eşit olması
halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu kurumca, kendi
mevzuatına göre aylık bağlanacağının düzenlendiği görülmektedir. Şu durumda,
sigortalılara emekli aylığı bağlanabilmesi için mezkûr düzenlemelere göre tespit edilen
aylık bağlama koşullarının yerine getirilmiş olması gereklidir. Dolayısıyla sigortalıların
yaşlılık aylığına hak kazanmaları yasaca belirlenen sigortalılık süresi, prim ödeme gün
sayısı ve yaş koşullarını sağladıkları tarihte olmaktadır. Bu şartları yerine getirmemiş
sigortalıların aylık tahsis talepleri ise reddedilmektedir. Öte yandan 08.09.1999 tarihinde

196 2022 YILLIK RAPOR