Page 198 - 2022-Yillik-Rapor-web

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

yürürlüğe giren 4447 sayılı Kanun ile sosyal güvenlik sisteminde emeklilik şartlarının
belirlenmesine ilişkin ölçütlerde önemli değişiklik yapılmış ve kanunda belirlenen
yaşların doldurulması emekli aylığına hak kazanma şartları arasına eklenmiştir.

Anılan Kanun’un yürürlüğü öncesinde sosyal sigorta sistemine dâhil olmuş kişiler
yönünden ise kamuoyunda kademeli yaş olarak bilinen ve ilgililerin sisteme dâhil olma
tarihlerine ya da mevcut hizmet sürelerine dayalı bir geçiş öngörülmüştür.
7.4.1.1.1 Kamu Görevlilerinin Emeklilik İşlemleri

Emeklilik işlemlerine yönelik başvurular arasında kamu görevlilerinin emekliliği ayrı
bir yere sahip olmaktadır. Gerçekten de gerek emeklilik işlemlerinin başlatılması
aşamasındaki farklılık gerekse intibak, ikramiye hesabı gibi özel durumlar, bu
başvuruların inceleme sürecinin diğer sigortalıların emeklilik işlemlerinden ayrılan yönü
olarak karşımıza çıkmaktadır.

5434 sayılı Kanun uyarınca; emeklilik hakkı tanınan bir vazifede iken bu kanunda yazılı
çeşitli sebeplerle emekliye ayrılanların emekli, adi malullük, vazife malullüğü aylıklarıyla
ölenlerin dul ve yetimlerine bağlanacak aylıklar hizmet aylıklarının kesildiği tarihi takip
eden ay başından itibaren başlamaktadır. Kamu görevlileri yönünden ay başı kavramı
ise 3472 sayılı Devlet Memurları ile Diğer Kamu Görevlilerinin Aylıklarının Ödeme
Zamanının Değiştirilmesine Dair 09.09.1987 tarih ve 289 sayılı Kanun Hükmünde
Kararnamenin Kabulüne Dair Kanun’un 1’inci maddesi uyarınca ise ayın 15’ini
ifade etmektedir. Buna göre emekliye ayrılan kamu görevlilerinin emekli aylıkları,
hizmet aylıklarının kesildiği ayı takip eden ayın 15’inden itibaren başlamaktadır.
Bu cümleden, Sosyal Güvenlik Kurumunun gelir ve aylıkların ödeme dönemlerini
veya ödeme tarihlerini belirleme konusundaki yetkisi kapsamında belirlediği tarihin,
emekli aylıklarının hangi tarihten itibaren ödenmeye başlatılacağına, diğer bir deyişle
hangi tarihten itibaren ilgilinin emekli aylığına hak kazandığına etkisi olmamaktadır.
Kurumumuz bu konuda incelediği başvuruda; hizmet aylığının kesildiği tarihi takip
eden ayın 15’inden itibaren emekli aylığının bağlanmasıyla başvuranın hizmet ya da
emekli aylığı almadığı bir dönemin bulunmadığına da değinerek başvuranın hizmet
aylığının kesildiği tarihi takip eden ayın birinden itibaren emekli aylığı ödenmesi
talebini reddetmiştir.
Öte yandan 5434 sayılı Kanun’un Ek 18’inci maddesinde, diğer sosyal güvenlik
kurumlarına tabi çalışmalarda bulunduktan sonra memuriyete geçenlerin emeklilik
keseneklerinin, personel kanunları gereğince kazanılmış hak olarak aldıkları derece
ve kademe aylıkları üzerine söz konusu sürelerin ilavesi suretiyle bulunacak derece ve
kademeler esas alınarak tespit edileceği düzenlenmiştir. Yine 5434 sayılı Kanun’un
41’inci maddesinde, memurların emekli aylıklarının hesaplanmasında 657 sayılı
Kanun’un 43’üncü maddesinde yer alan gösterge tablosu ve personel kanunlarındaki ek
göstergelerin esas alınacağı düzenlenmiştir. Öte yandan, ilgililerin kazanılmış hak aylığı

2022 YILLIK RAPOR 197