Page 365 - 2022-Yillik-Rapor-web

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

7.9.2.4 Engelli Seyahat Hakkı

TCDD ana hat treni ile seyahat ettiğini belirten engelli başvurusunda ise, kişi mobil
uygulamadan engelli ücretsiz bilet aldığını, trene bindiği, ana hat treninde kondüktörün
bilet satıp kontrol ettiğini, kondüktörün bazen gelip bazen gelmediğini, gelmediği
durumda bileti kontrol edilmediği için kişinin trene binmemiş gibi göründüğünü, bu
sebeple ücretsiz bilet hakkının 180 gün boyunca askıya alındığına dair bilgilendirme
mesajı aldığını belirterek gereğinin yapılmasını istemiş olduğundan ilgili idare
ile iletişim kurulmuş, idare tarafından verilen cevabi yazıda başvuranın talebinin
karşılandığı belirtilmiştir. 220

Kurumumuza 15.02.2022 tarihinde yapılan başvuruda ise başvuran özetle; TCDD
Taşımacılık A.Ş. tarafından yapılan “bir ay içerisinde iki defa bilet alarak kullanılmaması
nedeniyle engelli paketinin 180 gün süreyle kısıtlanması” uygulamasının hukuki
dayanağının belirtilmesini ve engellilerin seyahat etmelerinin ve topluma dâhil
olmalarının önünde engel teşkil ettiği ifade edilen bu uygulamanın kaldırılmasını talep
etmiştir.

Başvuru üzerine Kurumumuzca idareden bilgi ve belge talebinde bulunulmuş olup
alınan cevabi yazıda özetle; bahsi geçen uygulamanın, 233 Sayılı KHK’nin “Teşebbüs
Yönetim Kurulunun görev ve yetkileri” başlıklı Madde 9 “(2) Teşebbüs, müessese
ve bağlı ortaklıkların çalışmalarının verimli ve karlı olarak yürütülmesi şartlarını
oluşturacak esasları ve işletme politikalarını belirlemek,” maddesi, Sayıştay Başkanlığının
2019 yılı raporu ile Türk Ticaret Kanunun “Madde 906- (1) Yolcu, taşıyıcı tarafından
iç hizmetleri düzenlemek için konulmuş kurallara uymak zorundadır.” maddesi
kapsamında yapıldığı ve Şirketçe yapılan kısıtlama işlemlerinin özü itibariyle verilen bir
kanuni hakkın engellenmesi değil kamu zararı oluşmasının önlenmesi amacını taşıdığı
belirtilmiştir.

Kurumumuzca yapılan değerlendirme neticesinde; “bir ay içerisinde iki defa bilet
alarak kullanılmaması nedeniyle engelli paketinin 180 gün süreyle kısıtlanması”
uygulamasının hukuki dayanağının normlar hiyerarşisi bağlamında Anayasamızda
yer alan pozitif ayrımcılık ilkesine ve 4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının
Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında
Kanun ile Ücretsiz veya İndirimli Seyahat Kartları Yönetmeliği’ndeki “toplu taşıma
araçlarından ücretsiz veya indirimli yararlanma amacıyla gerekli belgelerin ibraz edilmesi
halinde, ücretsiz veya indirimli seyahat hakkı herhangi bir gerekçeyle engellenemeyeceği”
düzenlemesi dikkate alındığında uygulanan kısıtlama ile ulaşılmak istenen kamu
yararı arasında hakkaniyete uygun adil bir denge sağlanması, idare tarafından tesis
edilen işlemlerde bireyler arasındaki menfaat dengesinin de korunması gerektiği
hususları birlikte değerlendirildiğinde 233 sayılı KHK’nin 9’uncu maddesine dayanarak

220 2022/9908 numaralı başvuru hakkında verilen 31.08.2022 tarihli Gönderme Kararı

364 2022 YILLIK RAPOR