Page 506 - 2022-Yillik-Rapor-web

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

arasında özel şirketler tarafından işletilen otoyollardan ödeme yapılmadan geçiş
yapıldığında, geçiş ücretinin 4 katı tutarındaki cezanın icra takibi yoluyla tahsil edilmesi
de Kurumumuza sıklıkla şikâyet edilen konular arasında bulunmaktadır.
Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından işletilen otoyollarda geçiş ihlali yapıldığında
idari para cezasına ilişkin idarenin tebliğ yükümlülüğü mevcut iken özel şirketler
tarafından işletilen otoyol ve köprülerde işletmecilerin yasal olarak böyle bir yükümlülüğü
bulunmamaktaydı. Kurumumuza yapılan başvurularda özellikle icra takibi yoluyla tahsilat
yoluna gidildiğinde 4 kat ceza yanında gecikme faizi, icra giderleri ve avukat ücreti de
ödemek zorunda kalınması ve ödemesiz (ihlalli) geçiş sayısı arttığında bu tutarların yüksek
meblağlara ulaşması şikâyet konusu edilmiştir. Özel şirketlerin para cezası uygulama
yetkisi Anayasa Mahkemesinde dava konusu edilmiş olup yasal düzenleme Anayasa’ya
uygun bulunmuştu. Ancak Kamu Denetçiliği Kurumu hukuk denetiminin yanı sıra
hakkaniyet denetimi de yaptığından, işletmeci şirketler tarafından vatandaşlarımıza
bilgilendirme yapılmadan doğrudan icra takibi başlatılmasının mağduriyet oluşturduğu
tespitini yapmıştır. Bununla ilgili yetkili idarelerle toplantılar gerçekleştirmiş ve
yoğunlaşan başvurular hakkında bilgi vermiştir. Tavsiye kararlarında, işletmeci
şirketlere teknolojik imkânlardan da faydalanılması suretiyle makul süre içerisinde
bildirimde bulunma yükümlülüğü getirilmesine yönelik çalışma yapılmasına karar
verilmiştir. Tavsiye Kararlarında iyi yönetim ilkelerinden “Makul sürede karar verme”
ve “Kararın geciktirilmesinin bildirilmesi” ilkelerine uygun olarak mümkün olan en
kısa sürede tebliğ edilmesine, geçiş ücreti ve idari para cezasına ilişkin takip işlemleri
gerçekleştirilmeden önce takdire göre mesaj/bildirim/yazı/ihtar gönderilerek kişinin
bilgilendirilmesine, ikincil mevzuatlarda yapılacak düzenlemeler ile 15 günlük
yasal süresi geçerek kesinleşen trafik cezalarına ilişkin tebligat işlemlerine 30 iş
günü içerisinde başlanması gerektiğine yönelik ek tedbirler alınması, hususlarında
"Karayolları Genel Müdürlüğüne Tavsiyede Bulunulmasına" 391 ifadelerine yer
verilmiştir. Ayrıca söz konusu kararlarda işletmeci şirketlere, "teknolojik imkânlardan
da faydalanılması suretiyle geçiş ihlali yapan kişilere takdir edilecek makul bir sürede
uygun görülecek usullerle bilgilendirmede bulunma yükümlülüğü getirilmesine yönelik
çalışma yürütülmesi" tavsiyesinde bulunulmuş, özellikle icra takibi öncesi bildirim
yükümlülüğü getirilmesinin geçiş ihlaline bağlı para cezalarının öngörülemez tutarlara
ulaşmasının önüne geçilebilmesi için önemli bir ihtiyaç olduğu vurgulanmıştır.
01/07/2022 tarihinde 6001 sayılı yasanın 30’uncu maddesinde yasa değişikliği
yapılmıştır. Yasa değişikliği ile beşinci fıkrada şirketler tarafından 4 kat ceza
uygulanmadan en az 15 gün önce, ödemesiz geçişten sonraki 30 günlük süre içerisinde
kısa mesaj (SMS), e-posta, ihbarname, e-devlet bildirimi vb. yöntemlerinden en
az biriyle vatandaşlarımıza bilgi verilmesi yasal yükümlülük haline getirilmiştir.
Tavsiye Kararlarımızda ifadeler, beşinci fıkrada yer alan ifadeler ile birebir aynıdır.
Kurumumuz makul süre ve 30 iş günü ifadesini kullanmış olup, yasada yapılan

391 2021/10544 numaralı başvuru hakkında verilen 08.11.2021 tarihli, 2021/9143 numaralı başvuru
hakkında verilen 25.08.2021 tarihli Kısmen Tavsiye Kısmen Ret Kararları

2022 YILLIK RAPOR 505