Page 315 - KDK

veriler arasında “cinsel hayata “ilişkin verilerde sayılmıştır. (Bknz:13.
paragraf)
25. Türk hukukunda “cinsiyet değişikliği “konusu, 4721 sayılı Türk
Medeni Kanununun 40’ıncı maddesinde özel olarak düzenlenmiş olup,
bu maddede düzenlenmiş olan yasal prosedürün tamamlanması ile
meydana gelen cinsiyet değişikliği sonrasında çeşitli hukuki sorunlar
ortaya çıkabilmektedir. Örneğin, cinsiyet değiştiren kişi eski cinsiye-
tini yansıtan bir isme sahipse bu ismi değiştirmesi gerekebilmektedir.
Uygulamada kişilerin yeni cinsiyetine uygun isim değişikliği talepleri
mahkemelerce de haklı bir neden olarak kabul edilmektedir. Bir başka
hukuki durum, cinsiyet değişikliği nüfusa yansımış olan kişilerin sos-
yal güvenlik sistemi açısından artık yeni cinsiyetine göre değerlendi-
rilmesidir.

26. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine göre Sözleşmenin 8 inci
maddesi tarafından korunan alanlardan biri de kişinin cinsiyet kim-
liğidir. Mahkemenin cinsiyet kimliğine yönelik bakış açısını
ortaya koyan davalar daha çok transseksüellerin (cinsiyet de-
ğiştirenlerin) durumuna ilişkindir. Bu anlamda Van Kück v.
Germany davasının özel bir önemi vardır. Çünkü bu davada
Mahkeme özel hayata ilişkin diğer davalarda sıklıkla dile ge-
tirdiği “özel hayatın tanımlanmaya elverişli olmayan geniş bir
kavram olduğunu, cinsiyet kimliğinin, cinsel eğilimin ve cinsel haya-
tın yanında diğer insanlarla ilişki kurmak ve bu ilişkileri geliştirmek
hakkını da koruduğunu “belirttikten sonra 8. maddenin kapsamına
“self-determinasyon “kavramını eklemiştir. “Kişisel özerklik “kavramı
ile ilişkilendirdiği “self-determinasyon “(kendi belirleme) hakkının en
temel unsurlarından birinin “kişinin kendini kadın ya da erkek
olarak tarif etme özgürlüğü “olduğunu belirten Mahkeme, bu
durumun dikkate alınmamasının Sözleşmeye aykırılık oluştu-
racağını ifade etmiştir. Bununla birlikte cinsiyet değişikliğine
bağlı olarak ortaya çıkan transseksüellerin çeşitli taleplerinin
karşılanması konusu, şimdilik, bilimsel belirsizlik, farklı yasal
düzenlemeler ve uygulamalar nedeniyle sorumlu devlete bıra-
kılmıştır. Yani bu konuda sorumlu devletlerin takdir yetkisi söz
konusudur. Mahkemenin, cinsiyet değişikliğinden sonra, kişi-
ye ait doğum sertifikasının yeni cinsiyet kimliğine uygun ola-
rak değiştirilmesi talebinin reddini Sözleşmenin ihlali olarak

310 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU