Page 579 - calisma-ve-sosyal-guvenlik-1

32. Aynı zamanda 854 sayılı Kanunun 28 inci maddesinde
belirlenen % 25 oranının alt sınır olduğu dikkate alındığında
şikayete konu sorunun toplu iş sözleşmesi ile çözümlenmesi
mümkündür.

33. Yukarıda yer verilen hükümler ve açıklamalar doğrultusunda
şikâyetçinin 2012 yılında yürürlüğe giren Borçlar Kanununun 402 nci
maddesine göre fazla çalışma ücretinin tarafına % 50 fazlasıyla öden-
mesini ve Deniz İş Kanunun 48 inci maddesinin lehine olacak şekilde
dikkate alınmasına ilişkin 19/06/2014 tarihli talebinin, Kıyı Emniye-
ti Genel Müdürlüğü tarafından tüm gemiadamlarının salt özel kanun
niteliğinde olan 854 sayılı Deniz İş Kanununa tabi olmaları nedeniyle
uygun görülmemesinde hukuka ve hakkaniyete uygunluk görüleme-
miştir.

E. İnsan Hakları Yönünden Değerlendirme
34. İnsan hakları yönünden etkin başvuru yollarının açık olduğu,
eşitlik ve ayrımcılık yasağının ihlal edilmediği tespit edilmekle birlik-
te, Anayasamızda devletin niteliği, sosyal hukuk devleti olarak nite-
lenmiştir. Sosyal devletin temel amacı herkese insan onuruna yaraşan
asgari bir yaşam düzeyi sağlamaktır. Anayasamızın 49 uncu mad-
desi, “Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir. Devlet, çalışanların
hayat seviyesini yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek için
çalışanları ve işsizleri korumak, çalışmayı desteklemek, işsizli-
ği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve çalışma
barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır.” hükmündedir.

34/1) Sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışma hakkı, temel in-
san haklarındandır. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildir-
gesi’nin 23 üncü maddesinde; Her şahsın çalışmaya, işini serbestçe
seçmeye, âdil ve elverişli çalışma şartlarına ve işsizlikten korunmaya
hakkı olduğu, herkesin, hiçbir fark gözetilmeksizin, eşit çalışma karşı-
lığında eşit ücrete hakkına sahip olduğu ve çalışan her kimsenin ken-
disine ve ailesine insanlık haysiyetine uygun bir yaşayış sağlayan ve
gerekirse her türlü sosyal koruma vasıtalarıyla de tamamlanan âdil ve
elverişli bir ücrete hakkı olduğu belirtilmiştir.
34/2) Çalışma hakkı, birçok uluslararası hukuk belgesinde
yer alan temel bir haktır. Çalışma hakkı, diğer insan hakları-
nın gerçekleşmesi için şarttır ve insan onurunun ayrılmaz bir

578 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU