Page 577 - calisma-ve-sosyal-guvenlik-1

26. Mevzuatta açık, anlaşılabilir hüküm bulunmayan ya da hiçbir
hüküm ihtiva etmeyen bir konuda yargı organlarının sorunu işçi lehi-
ne olacak şekilde çözüme kavuşturulmasına işçi lehine yorum denir.
İşçi lehine yorum iş hukukunun işçiyi koruma amacından yola çıkıla-
rak, sosyal devlet kavramının ana teması olan güçsüz konumda olanla-
rı koruma gayesinin iş hukukuna yansımasıyla oluşmuş kendine özgü
bir ilkedir.

27. Ülkemizde genel bir kanun maddesi olarak mevzuatta düzenlen-
meyen bu ilke İş Hukukunun işçiyi koruma gayesinden hareketle, uy-
gulamada yargı organları ve doktrin tarafından kabul edilmiştir. 1958
tarihli Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında (Y.İ.B.K, 28.05.1958,
157/4628) ise bu husus, Kanun koyucuya iş kanunlarını kabul ettiren
sebepler arasında zayıf olan işçiyi iktisadi durumu daha kuvvetli olan
işverene karşı özel şekilde koruyarak içtimai muvazeneyi ve cemiyetin
sükûnunu sağlama hedefi ve hukuk hükümlerinin tefsirinde tereddüt
halinde işçinin lehine olan hal şeklinin kabul edilmesi iş hukukunun
ana kaidelerinden olduğu neticesine varılır. Genel bir planda yorum
yapılırken, iş hukukunun işçileri koruyucu niteliğinin gözden kaçırıl-
maması gereği tanınmış hukukçular tarafından da ifade edilmiştir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu da 25.1.1978 tarihli 10– 3435 E. 23 sa-
yılı kararında “İş hukukuna egemen bulunan ilkelerden biri de kuşku-
suz işçiyi koruma ilkesi olup, yasa ile getirilen düzenleyici kuralların
ve gerekse tarafların yani işçi veya hak sahipleri ile işveren arasındaki
ilişkilere ait irade açıklamalarının yorumunda bu ilkenin ışığında ha-
reket edilmesi zorunludur hükmüne, delillerin takdiri yönünden de
aynı konu Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 13.04.2000, 1676/5561 sayılı
delillerin hüküm vermeye yeterli olmadığı ya da kesinlik göstermediği
durumlarda işçinin korunması ve işçi lehine yorum ilkelerinden hare-
ket edilmelidir şeklinde açıklanmıştır.

28. Deniz İş Kanunundaki bazı hükümler incelendiğinde üstü ka-
palı, çeşitli anlamlara gelebilecek hükümlere rastlanabilir. Anayasa
Mahkemesinin 27.09.1968 tarihli E:1967/236, K: 1968/28 sayılı ka-
rarına göre bir metin okunur okunmaz anlaşılmaz, başka anlamlara
olanak verecek, duraksamalar doğuracak nitelikte ve yanlışlık apaçık
ise o zaman yoruma gidilir hükmüne yer verilmiştir. Ayrıca, şikayet
konusunun çözüme kavuşturulması için gerek Deniz İş Kanunu, ge-
rekse de Borçlar Kanunu hükümleri ile ilgili yorum yapılırken,

576 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU