Page 193 - calisma-ve-sosyal-guvenlik-2

Yukarıdaki hükümler, devletlerin, mülkiyetin kamu yararına uygun
olarak kullanılmasını düzenlemek veya vergilerin ya da başka katkıla-
rın veya para cezalarının ödenmesini sağlamak için gerekli gördükleri
yasaları uygulama konusunda sahip oldukları hakka halel getirmez.”
denilmektedir.
Bu kural uyarınca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Eko Elda Avee/
Yunanistan davasında (9.3.2006 günlü, Başvuru No: 10162/02); hak-
sız olarak tahsil edilen verginin beş yıl beş ay sonra faizsiz olarak iade
edilmesini, belli bir meblağdan yararlanma hakkı uzun süre engelle-
nen şahsın, mali durumunda önemli ve kesin zararlara neden olundu-
ğu, bu durumun sürdürülmesi gereken genel yarar ile kişi yararı ara-
sındaki dengeyi bozduğu, şahıs üzerine aşırı yük yüklediği gerekçesiyle
mülkiyet hakkının ihlali olarak değerlendirmiş ve mülkiyet hakkı çiğ-
nenen şahsa faiz ödenmesi gerektiğine karar vermiştir.
Açıklanan nedenlerle itiraz konusu kural, Anayasa’nın 2. ve 35.
maddelerine aykırıdır. İptali gerekir.
…” şeklinde hüküm konulmuştur.

47. Konuya ilişkin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin karar-
larından bir diğeri ise, Türkiye’yi de ilgilendiren 24.06.2008 tarih ve
49548/99 sayılı “Sefine BAŞ/Türkiye Davası” başlıklı kararı olup söz
konusu kararda “… idare mahkemelerinin, başvuranların 15 Eylül
2003’ten geçerli olmak üzere dul aylığına hak kazandığının tespit edil-
mesinin başvuranın mağdur sıfatını ortadan kaldırdığı söylenemez.
Bunun olabilmesi için ileri sürülen ihlalin hem zamanlıca, hem mağ-
durun bu hakkı kullanmadığı süre göz önüne alınarak telafi yoluna gi-
dilmesi gerekirdi. AİHM bu çerçevede banka hesabına 200 Euro karşı-
lığında yatırılan paranın geçen süre zarfında uğranılan maddi kaybın
sonuçlarını gidermeye yetmediğine itibar etmektedir. Sadece Devlet’e
yarar sağlayan söz konusu süre, ilgili dönemde Türkiye’de paranın hız-
la değer kaybetmesi göz önüne alındığında, daha da çarpıcıdır… Söz
konusu unsurlar göz önüne alındığında, AİHM 1’nolu Ek Protokol’ün
1 inci maddesinin ihlal edildiğini tespit etmektedir.” şeklinde hüküm
kurulduğu ve anılan kararda, ödeme konusu bir miktar paranın ara-
dan geçen zamana bağlı olarak iade anında enflasyonun etkisiyle de-
ğerinin bir kısmını yitirdiği, bunun da kişinin mülkiyet hakkının ihlali
anlamına geldiği belirtilmektedir.

192 KAMU DENETÇILIĞI KURUMU