Page 348 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

Kural 33.1- “İnsanların tehlikede olduğuna dair herhangi bir kaynaktan bir tehlike mesajı alan ve yardım
edebilecek bir mevkide bulunan denizdeki bir geminin kaptanı, tehlikedeki insanlara yardımda bulunmak
üzere, mümkün olan durumda onları veya arama ve kurtarma birimini de hareketi konusunda bilgilendir-
mek suretiyle, mümkün olan en yüksek süratle ilerleyecektir. Tehlike mesajını alan geminin, tehlikedeki in-
sanların yardımına gidebilme olanağının mevcut olmaması, veya; içinde bulunulan özel durumun gereği
olarak, yardıma gitmenin anlamsız veya gereksiz olduğunu değerlendirmesi durumunda, gemi kaptanı;
Örgüt’ün, uygun arama ve kurtarma biriminin durumdan haberdar edilmesine ilişkin önerilerini de göz
önünde bulundurmak suretiyle; tehlikede olan insanların yardımına gidilmemenin gerekçelerini içeren bir
kaydı, gemi jurnaline kaydedecektir.”

11. 1979 tarihli Denizde Arama ve Kurtarma Uluslararası Sözleşmesi
(SAR Sözleşmesi) 144

Sözleşme, 27 Nisan 1979 tarihinde kabul edilmiş ve 22 Haziran 1985 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Söz-
leşme, deniz, hava ve kara vasıtalarının tehlikeye maruz kalması, kaybolması, kazaya uğraması duru-
munda kazazedelerin uyruğu gözetilmeksizin her türlü araç ve bu amaçla oluşturulan özel kurtarma
personeli aracılığıyla aranması ve kurtarılmasına yönelik düzenlemeler içermektedir.

Madde 3.1.9.- “Taraflar, denizde, sıkıntıda olan kişileri bindirerek yardım eden kaptanların, yükümlülük-
lerinden muaf olmaları için ve öngörülen yoldan sapmamaları için ve onları bu yükümlülüklerden muaf
tutmanın, denizde insan hayatını daha fazla riske atmaksızın, gerekli yardım ve iş birliğini sağlamalıdırlar.
Yardımın sağlandığı ve arama ve kurtarma bölgesinden sorumlu olan taraf, ilk olarak, yardım edilen ha-
yatta kalanların, Organizasyon (Uluslararası Deniz) tarafından hazırlanan direktiflerin ve özel durumun
dikkate alınarak, kendilerini alan gemiden indirilmesi ve emin bir yere getirilmeleri için bu koordinasyon ve
iş birliğini sağlanmasını üstlenir. Bu durumda, ilgili taraflar, bu indirmenin, en iyi zamanda yapılması için,
gereken önlemleri, en makul sürelerde almalıdırlar.”

Bölüm 2.1.10- “Taraf Devletler …kişinin tabiiyeti veya statüsüne veya kişinin bulunduğu koşullara bakıl-
maksızın … denizde tehlikede olan herkese yardım sağlamasını temin etmekle,”
Bölüm 1.3.2- “…ilk tıbbi veya diğer ihtiyaçlarını karşılamakla ve onları güvenli bir yere bırakmakla yükümlüdür.”

12. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (resmi adıyla “İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İliş-
kin Sözleşme”) Avrupa’da insan haklarını ve temel özgürlükleri korumak amacıyla imzalanmış bir Avru-
pa Konseyi sözleşmesidir. Sözleşme’nin uluslararası koruma hukuku bakımından Avrupa İnsan Hakları
Mahkemesi karar ve içtihadında sıklıkla atıfta bulunulan maddeleri, yaşam hakkının korunmasına iliş-
kin 2. maddesi ile hiç kimsenin işkenceye veya insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamele veya cezaya tabi

144 SAR Sözleşmesi hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. https://www.imo.org/en/OurWork/Safety/Pages/SearchandRescue-Default.aspx; Eri-
şim Tarihi: 05/09/2021.

346