Page 74 - geri itme ozel raporu son

“Pushback” of Human Rights / Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları Özel Raporu

kilde ihlal edilmesine kör davranmaya istekli olmaları halinde daha fazla ihlale davetiye çıkartacakları,
Avrupalı hükümetlerin geçmişten ders alarak insanlık ve uluslararası hukuka saygı içeren şeffaf politi-
kaları hayata geçirmeleri ve acı, ölüm ve kaosu önlemeleri gerektiği, sınırda insan hakkı ihlali yapanlara
karşı Yunan yetkililerinin soruşturma açması ve ceza adalet sistemini çalıştırması gerektiği belirtilmiştir.

Benzer şekilde Uluslararası Af Örgütü de Avrupa ve diğer ülkelerin Suriye’den kaçan kadın, erkek
ve çocuklara ev sahipliği yapma konusunda sorumluluk paylaşmakta başarısız kaldığını, mevcut du-
rumda Yunanistan’ın göz yaşartıcı gaz atarak ve kıyılarına çıkmaya çalışan botları püskürterek
AB ve uluslararası hukuku ihlal ederek bir dizi insanlık dışı önlem ile cevap verdiğini, ayrıca
hükümetin geçici olarak iltica başvurularını askıya alma ve vakayı incelemeksizin düzensiz giren her-
kesi sınır dışı etme yönündeki kararın 1951 Cenevre Sözleşmesi kapsamında Yunanistan’ın sorumlu-
luğunun ihlali anlamına geldiğini belirterek, Avrupa’yı uluslararası hukuka saygı göstermeye ve tüm
sığınmacılara adil ve etkin iltica prosedürleri sağlanmasına, püskürtme, toplu sınır dışı gibi hukuksuz
sınır kontrollerini durdurmaya davet etmiştir. 50

Buna karşın 2021 ve 2022 yıllarında geri itme uygulamaları neticesinde yaşanan hak ihlalleri-
nin dozajını artırarak devam ettirdiği görülmektedir. Yaşanan olaylar ve göç politikasının izle-
diği tarihsel süreç, AB göç politikasının her geçen gün hakların korunmasına odaklanılan ve
yasal mevzuatın bu eksende düzenlendiği bir politikadan, göçün bir tehdit olarak algılandığı
politikaya evrildiğini göstermektedir.

Avrupa ülkelerinin bütünleşme politikaları, iç sınırlarının ortadan kalkmasına sebep olmuştur. Ancak
iç sınırların ortadan kalkması giderek artan düzensiz göçle birlikte güvenlik kaygılarını artırmış ve göç
politikaları, temel hakların gittikçe göz ardı edildiği güvenlik politikalarının ve geri itme uygulamaları-
nın öne alındığı, sınırların göç hareketlerine karşı her geçen gün daha çok güçlendirildiği ve korunaklı
hale getirildiği bir eksene kaymıştır.

AB ve üye devletler, Yunan kara ve deniz sınırı üzerinden Avrupa Birliği’ne düzensiz göçü engelle-
mek amacıyla Yunanistan’a çeşitli destekler vermektedir. Avrupa Komisyonu, gerek finansal destek
sağlayarak gerekse Frontex ve Avrupa İltica Destek Ofisi (EASO) aracılığıyla teknik yardım sağlayarak
Yunanistan’ı göç ve iltica alanında uzun süredir desteklemektedir. Bununla birlikte Yunanistan’a bu
konuda sağlanan destek, daha çok, sınır kontrollerini ve idari gözetim kapasitesini artırarak Avrupa’nın
dış sınırlarını “korumaya” yöneliktir.
51
AB tarafından yürütülen göç politikası Akdeniz’i geçerek İtalya, Yunanistan ve İspanya gibi ülkelere
ulaşmak ve buradan Avrupa sınırlarına girerek sığınma talebinde bulunmak isteyen düzensiz göç-
52
menleri sınıra ulaşmadan komşu ülkelerdeki kamplarda tutmak, tampon bölge, geri kabul anlaş-
50 Bkz. https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/03/greece-turkey-refugees-explainer/; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
51 Avrupa’nın Sınırında Yunanistan’ın Türkiye Sınırında İnsan Hakları İhlalleri, Uluslararası Af Örgütü, 2013, s. 7, bkz. https://www.am-
nesty.org.tr/public/uploads/files/Rapor/GREECE%20FRONTIER%20EUROPE%20HUMAN%20RIGHTS%20ABUSES%20ON%20GREE-
CE%E2%80%99S%20BORDER%20WITH%20TURKEY.pdf; Erişim Tarihi: 05/09/2021.
52 Tampon bölge hakkında yapılan değerlendirme için bkz. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/avrupanin-yeni-multeci-ve-goc-strateji-
sinde-tampon-bolge-tuzagi/2377816; Erişim Tarihi: 05/09/2021.

72