Page 36 - Karabağ Raporu

34 Karabağ İnsan Hakları İnceleme Raporu

5. İnsan Hakları Yönüyle Tespitler

Azerbaycan’ın işgalden kurtarılan bölgelerinde ve 44 gün süren Savaşta yoğun
saldırı altında kalan Terter şehrinde yapılan yerinde inceleme neticesinde
yapılan tespitler ve edinilen bilgiler farklı açılardan insan hakları ihlallerinin
gerçekleştirildiğini ve savaş suçu işlendiğini ortaya koymuştur.

I. Mayınlı Araziler

Kara mayınları, anti-personel (AP) ve anti-tank (AT) mayınları olmak üzere ikiye
ayrılmaktadır. Bu mayınlar şekil, büyüklük ve imal edildiği metal, plâstik ya da
benzeri malzemeler açısından farklılıklar gösterir. Mayın tespitinde kullanılacak
teknolojiyi, mayının tahmini derinliği, gömülme tarihi ve türü etkilemektedir. 11
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres 4 Nisan 2021 Uluslararası
Mayın Farkındalık Günü’nde yaptığı konuşmasında ölümcül olan bu cihazları
araştırmak, temizlemek ve imha etmek gerektiğini, kara mayınlarının insani
yardım ve barışçıl çözümler sağlamak konusunda engel oluşturduğunu ifade
etmiştir. Guterres aynı konuşmasında, kara mayınlarının kırılgan nüfus üzerindeki
olumsuz etkisini vurgulayarak kara mayınlarının, patlayıcı savaş kalıntıları ve el
yapımı patlayıcı cihazların orantısız olarak kırılgan, zorla yerinden edilmiş, evsiz
kalmış kişileri ve çocukları etkilediğini de belirtmiştir. 12

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)’ın “Bilim ve
Teknik Dergisi”nde “Bir İnsanlık Ayıbı Mayınlar” konulu bir yazı yayımlanmıştır.
Söz konusu yazıda, mayınların ürkütücü olmasının ayrım gözetmeden yok
edişinden kaynaklandığı, mayın için asker ve çocuğun arasında bir fark olmadığı,
patlamadan sağ kurtulanları ciddi ameliyatlar, uzun hastane günleri ve eksik bir
bedenle sürdürülecek bir yaşam beklediği, küçük bedenleri nedeniyle mayına
basan bir çocuğun hayatta kalma şansının çok az olduğu belirtilmektedir. Ayrıca
yazıda mayınların ateşkes olsa, aradan yıllar geçse bile tehdit olmaya devam ettiği,
mayınlı olduğu için kullanılmayan ormanlık alanlar, otlaklar ve tarım alanlarının
ekonomi için büyük bir kayıp olduğu,bir mayını saptayıp sökmek için yüz saatten
fazla bir zaman gerektiği, mayın temizlemede karşılaşılan en büyük sorunlardan