Page 38 - Karabağ Raporu

36 Karabağ İnsan Hakları İnceleme Raporu

teçhizat hakkındaki bilgilerin, teknik ekin hükümlerine göre kaydedileceği, tüm
bu bilgilerin, bir çatışmanın tarafı olan devletlerce saklanacağı ve çatışmanın sona
ermesini takiben, sivillerin etkilenmesini önlemek için kontrolleri altında tutulan
bölgelerdeki bilginin kullanımı dâhil olmak üzere, gerekli ve uygun tüm önlemleri
geciktirmeden alacakları, Tarafların diğerinin toprağından çekilmesi durumunda,
saklanan bilgilerin, güvenlik çıkarları izin verir vermez açıklanması gerektiği gibi
hususlar düzenlenmiştir. Ancak söz konusu Sözleşme ile taraflar anti-personel kara
mayınlarının tamamen yasaklanması konusunda fikir birliğine varamamışlardır.
Bunun bir neticesi olarak kara mayınlarının bahsi geçen tehlikeleri nedeniyle
yürütülen yasaklama kampanyası sonucunda kısaca “Mayın Yasağı Anlaşması”
olarak da bilinen “Anti-Personel Mayınların Kullanımının, Depolanmasının,
Üretiminin ve Devredilmesinin Yasaklanması ve Bunların İmhası ile İlgili
Sözleşme” (Ottawa Sözleşmesi) 1 Mart 1999 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 164
Ülkenin taraf olduğu Dünyada büyüyen mayın sorununa karşı; anti-personel
mayınlarının kullanılması, stoklanması, üretilmesi ve transferinin yasaklanması
ve imhasına dair sözleşmedir. Sözleşme kapsamında Taraf Devletlerden her
birinin anti-personel mayın bulunduğu bilinen veya döşenmiş bulunduğundan
kuşkulanılan, yetkisi ya da denetimi altındaki bütün alanları belirlemek için
elinden gelen her çabayı göstermesi gerekmektedir. Toplam 164 Ülkenin taraf
olduğu Sözleşmeye Azerbaycan ve Ermenistan taraf olmamakla birlikte, Dünya
ülkelerinin mayınlarla mücadelesi çerçevesinde Sözleşme önem arz etmektedir.

1949 tarihli Cenevre Sözleşmelerinde yetkisi tanımlanmış bağımsız ve tarafsız
bir insani kuruluş olan Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) belli silahların
kullanılmasına ilişkin düzenlemelerin geliştirilmesinde lider rol oynamaktadır.
ICRC tarafından “Uluslararası Örfi İnsancıl Hukuk” konulu çalışma yapılmış
olup, 161 maddeden oluşan Uluslararası Örfi İnsancıl Hukuk Kurallarının
14
Listesi hazırlamıştır . Bu kapsamda, Kural 82’de kara mayınları kullanan silahlı
çatışmanın bir tarafının, mümkün olduğu oranda, mayınların döşendiği yerleri
kayıt altına alması gerektiği; Kural 83’te ise muhasamatın fiilen kesilmesinden
sonra çatışmanın kara mayınlarını kullanan tarafının, mayınların sivillere zarar
vermemesi için bunları kaldırması, başka bir şekilde etkisiz hale getirmesi ya da
kaldırılmalarını kolaylaştırması gerektiği belirtilmektedir.

14 https://www.icrc.org/en/doc/assets/files/other/customary-international-humanitarian-law-i-
icrc-eng.pdf