Page 263 - kdk-2015-yillik-rapor

KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU

Bilindiği üzere, Devletin sahip olduğu egemenlik yetkisini kullanan ida-
renin, bu yetkiye dayanarak meşruiyet sınırlarını aşıp aşmadığının denet-
lenmesi, bireylerin haklarının Devlet karşısında korunması açısından son
derece önem arz etmektedir. Dolayısıyla, anayasalar, yalnızca idareye yetki
kullanımına ilişkin haklar tanımakla kalmamakta, idarenin bu yetkiyi kul-
lanırken, hakların mahiyetine uygun davranmalarını sağlamak için de pek
çok denetim yolu öngörmektedirler.

Tüm dünyada kamu yönetiminin denetlenmesinde birçok farklı sistem kul-
lanılmakla birlikte, bunları yargı ve yargı dışı olmak üzere iki temel katego-
ri içinde ele almak mümkündür. Yargı denetimi, ülkelerin idari yapılarına
uygun olarak şekillenen yargı organları tarafından gerçekleştirilirken, yargı
dışı denetimi ise “siyasi”, idari”, “kamuoyu (baskı grupları)” ve “uluslararası
127
denetim” olarak sınıflandırmak mümkündür. İdare-birey ilişkilerinde bi-
reyi koruma ve idareyi belirli sınırlar içerisinde hareket etmeye zorlamada
mevcut denetim yollarının yetersizliği, Devletin görev alanının genişlemesi
ve bireylerin hak anlayışının değişmesi, ombudsmana ihtiyaç duyulmasına
128
neden olmuştur.
Kamu yönetimi anlayışındaki bu değişime cevap verecek şekilde, bireylerin
sahip olduğu haklar karşısında idarenin meşru sınırlarda hareket edip et-
mediğinin incelenmesi için muhtelif denetim yollarına bir alternatif olarak
değil fakat bu denetim yollarını tamamlayıcı ve destekleyici bir mekanizma
olarak ortaya çıkan Kurumumuz, kamu vicdanı ile uyuşmayan konularda
öncelikle idare-birey arasında bir köprü vazifesi görerek uzlaşı yoluyla uyuş-
mazlıkları çözüme kavuşturmaya çalışmakta, bu uzlaşı zemininin mümkün
olmadığı durumda ise bireyin şikâyetinde haklı olduğunun tespit edilmesi
halinde idareye tavsiyede bulunmaktadır.

Bireyin hak ve özgürlüklerini, ulusal ve uluslararası mevzuat ışığında, hu-
kuka ve daha da önemlisi hakkaniyete uygunluk boyutuyla savunma görevi-
ni üstlenen Kurumumuz, geride bıraktığı 3 yıl içerisinde aldığı 19.335 adet
başvuruyu titizlikle inceleyip %86’sını sonuçlandırarak; idarenin insan hak
ve özgürlüklerine saygılı bir şekilde görev yapmasına, kamu hizmetlerinin
etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesine, kamu yönetiminde iyi yönetişim
262 ilkelerinin hayata geçirilmesine, birey ve idare arasındaki sorunların önüne

Gözler, 2009: 803-804
127
Çakmak 2008, 13
128

YILLIK RAPOR 2015